Eerste jonge Kruisbek gesignaleerd, hoeveel zullen er volgen?

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Educatie [land] op [publicatiedatum]

Afgelopen najaar schreven we over de invasie van Kruisbekken en het verschijnen van de zeldzame Grote kruisbek. Wie dezer dagen door wat grotere naaldbossen loopt, komt nog steeds veel van die Kruisbekken tegen. Vroege broedvogeltellers hebben de eerste jonge vogel ondertussen al gesignaleerd. Blijven de Kruisbekken allemaal hier om te broeden?

Kruisbekken broeden jaarlijks in Vlaanderen, maar hun aantal varieert sterk. In sommige jaren zijn het enkele tientallen paren, maar in de jaren na een grote instroom kunnen het er honderden zijn. Kruisbekken voeden zich met zaden uit de kegels van fijnsparren, lariksen en dennen. Omdat deze soort in februari al op het nest kan zitten, zijn broedvogeltellers best extra alert in de naaldbossen.

De laatste paar weken zijn de mannetjes Kruisbekken zachtjes gaan zingen. Wie goed luistert, hoort de zacht knarsende strofen. De kans is groot dat er dan een vrouwtje in de buurt is dat stiekem een slordig nest bouwt tegen de stam van een naaldboom. In gebieden met de nodige naaldbossen zoals Averbode Bos en Heide, Grenspark de Zoom-Kalmthout, de vallei van de Ziepbeek en dergelijke is de zang van de Kruisbek de afgelopen weken goed te horen. Deze vogels zijn bezig om een territorium te bezetten. Arend van Dijk (Sovon) betwijfelt of er nog voldoende coniferenzaden zijn om het broedseizoen tot een goed einde te brengen: dat wordt afwachten dus. In Averbode Bos en Heide is recent de eerste jonge Kruisbek gesignaleerd. Op datzelfde moment waren er nog heel wat mannetjes aan het zingen en kon er nestbouw vastgesteld worden.

Broeden wanneer het uitkomt

De meeste Kruisbekken broeden in de periode februari tot en met april, erg vroeg dus. Ze kunnen tijdens de vorst al op de eieren zitten. Maar het zijn doorgewinterde opportunisten: om de kans op broedsucces te vergroten, kunnen nesten tot in de zomer begonnen worden: al is dat uitzonderlijk. Ze passen zich aan de hoeveelheid beschikbaar voedsel aan. Veel broedsels in ons land mislukken, omdat er weinig voedsel aanwezig is. Ook komen Kruisbekken in de problemen als de kegels vanwege warm weer openspringen en het zaad op de grond valt. Het is dan onbereikbaar geworden en de dat betekent dat de Kruisbekken zullen vertrekken.

Van rechte snavel naar gekruiste bek

Jonge kruisbekken hebben aanvankelijk een rechte snavel. Pas enkele weken na het uitvliegen begint de snavel te kruisen. Om die reden moeten de jongen nog gevoerd worden. Die taak ligt in veel gevallen bij het mannetje, en al zeker als het vrouwtje met een tweede nest gestart is. Wie jonge Kruisbekken met rechte snaveltjes en korte staarten tegenkomt, heeft te maken met lokaal uitgebroede exemplaren.

Tekst: Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
Foto: Wesley Poelman

Naar: Gaan al die Kruisbekken broeden?, door Albert de Jong en Joost van Bruggen, Sovon Vogelonderzoek Nederland