Pestvogel: de meest geliefde wintergast

Pestvogels zien er buitenaards mooi uit. Strak zijn hun kleuren en vormen, alsof ze ontworpen zijn in plaats van echt bestaan. Zacht, verleidelijk beigebruin staat in scherp contrast met een zuiver zwart oogmasker en een helder geel uitende van staart en vleugelveren. Daarnaast bezitten ze zwart-witte vlakken en rode details.

U kunt sowieso op zoek

Pestvogels zijn er bijna nooit, maar soms ineens met veel. Dat maakt het extra bijzonder als ze er zijn. Zo’n invasie kan in oktober beginnen, maar ook hartje winter of zelfs in februari. Het blijft dus de hele winter spannend en duimen voor ons dat ze komen. De vogels zelf zijn vooral hongerig op zoek naar eten dat er in hun broedgebied in Scandinavië en Rusland niet meer is. Bijna jaarlijks komen er trouwens enkele tientallen pestvogels naar Nederland, dus u kunt sowieso op zoek.

Een eeuwenoude reputatie

Pestvogels brengen de pest. Althans, dat dachten ze in de late Middeleeuwen en iets van die oude overleveringen kleeft nog steeds aan ze. Doordat pestvogelinvasies ook toen al onvoorspelbaar waren en toevallig wel eens samenvielen met een pestuitbraak, legde men een verband dat er helemaal niet was. Hoe onjuist ook deze naam, ze zijn er nooit meer vanaf gekomen.

Knetterspannend

Knetterspannend aan pestvogels was ook dat ze lange tijd uit het niets leken te ontstaan. Mensen hadden géén idee waar ze vandaan kwamen. Dat kan natuurlijk niet, leven dat uit zichtzelf ontstaat, maar een andere verklaring was er niet. Pas in de negentiende eeuw werd in Lapland het eerste pestvogelnest gevonden. En ook al is nu duidelijk dat ze niet spontaan aan de struik ploppen, ook dat mysterie kleeft nog altijd aan ze.

Wees voorbereid

Heeft u het geluk ooit een pestvogel-invasie mee te maken, dan kunnen deze wonderbare vogels maar zo in uw tuin komen. 's Zomers leven ze namelijk van de muggen die in het hoge noorden dan zo talrijk zijn. Maar 's winters, als de muggen sterven of slapen, stappen ze over op bessen. Bij voorkeur die van de meidoorn, Gelderse roos, liguster of dwergmispel. Plant dus één van deze prachtige soorten zolang de grond vorstvrij is, dan bent u maar voorbereid op hun komst.

Pestvogel lijkt op gaai

Een leuk weetje: de pestvogel lijkt qua uiterlijk behoorlijk op de gaai en dat ziet u terug in zijn wetenschappelijke naam: Bombycilla garrulus. Dat betekent zoiets als ‘pestvogel die lijkt op de gaai’. De gaai heet namelijk Garrulus glandarius, wat ongeveer ‘voortdurend babbelende eikelzoeker’ betekent. Voor wie het gemerkt heeft, was die gaaien-invasie afgelopen najaar dus ook heus een lust voor het oog!

Tuinvogeltelling

Gebruik deze mooie beschrijving om gaai en pestvogel gemakkelijk uit elkaar te houden tijdens de Tuinvogeltelling. Tenminste: u telt toch wel een half uurtje mee op 28, 29 of 30 januari? Wilt u meer van dit soort mooie herkenningstips, meld u dan aan voor de nieuwsbrief en ontvang ze gratis in uw mailbox.

Tekst: Jeanet van Zoelen, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Luc Hoogenstein, Saxifraga; Peter Meininger, Saxifraga; Bart Vastenhouw, Saxifraga