2013 goede vlinderzomer, maar trend gaat naar beneden

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Wie deze zomer in Nederland bleef, heeft heel veel vlinders kunnen zien. Het lijkt een erg goed vlinderjaar te zijn. Is dit ook zo? En betekent dit dat het nu goed gaat met de vlinders?

Om te kijken of het inderdaad een goed vlinderjaar is moeten we het Landelijk Meetnet Vlinders gebruiken. Al sinds 1990 worden in dit Meetnet de vlinders op een standaard manier geteld en zijn de gegevens dus goed vergelijkbaar. In onderstaande grafiek staat per jaar het gemiddeld aantal vlinders van de drie beste weken in de zomer. De grafiek laat zien wat we al dachten: het is een prima vlinderjaar. 2013 wordt met gemak de beste vlinderzomer van deze eeuw (vanaf 2000) en verslaat andere goede zomers als 2003 en 2006 ruim. Maar we zien in de grafiek ook dat een heel rijtje zomers in het midden van de jaren negentig even goed of zelfs nog beter waren. De zomer van 2013 is dus een puike vlinderzomer, maar in de jaren negentig was het een heel gewone vlinderzomer geweest en niet eens de beste.

De grafiek laat nog wat anders zien: de vlinderstand loopt vanaf 1990 langzaam maar voortdurend achteruit. Er zijn fluctuaties, betere en slechtere jaren, maar de trend (de lijn in de grafiek) is duidelijk negatief. Tot 2013. Een jaar waar, achteraf bekeken, alles op zijn plek viel. Een koude winter, een koel en laat voorjaar waardoor de vegetatie langzaam begon te groeien en er altijd voldoende voedsel van goede kwaliteit voor de rupsen was, en medio juni sloeg het weer om en kregen we een lekkere warme zomer, waardoor de vlinders volop konden vliegen. En dat deden ze ook, zoals iedereen heeft kunnen zien.

De vlinderstand in ons land wordt gestuurd door de kwaliteit en hoeveelheid geschikt leefgebied én daar bovenop komen de jaar-op-jaar fluctuaties door het weer. Dat leidt soms tot hele goede vlinderjaren (zoals 2013, of het absolute topjaar 1995), en soms tot heel slechte vlinderjaren (zoals 2012 dat een van de slechtste vlinderjaren sinds 1990 was). De kwaliteit en hoeveelheid geschikt leefgebied leiden tot de langdurig dalende trend (de lijn in de grafiek): er is steeds minder ruimte voor vlinders en die ruimte is vaak ook slechter dan 20 jaar geleden. Het weer veroorzaakt vervolgens de rimpelingen in die langetermijntrend: de jaar-op-jaar schommelingen tussen betere en slechtere jaren.

Aan het basisprobleem (minder en slechter leefgebied) is in 2013 niets veranderd, maar het weer zat nu eens enorm mee. Dat geeft een heerlijk positief zomergevoel, maar mag ons niet in slaap sussen. We hebben het onderliggende basisprobleem nog steeds niet onder controle, en er is een reëel risico dat als volgend jaar niet alles meezit met het weer, we maar weinig vlinders zullen zien. Maar op dit moment kan iedereen nog genieten van het ultieme zomergevoel, want nog steeds vliegen er rond de vlinderstruiken heerlijk veel vlinders.

Het Landelijk Meetnet Vlinders is een samenwerkingsproject van De Vlinderstichting en het CBS, in het kader van het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM), in opdracht van het Ministerie van EZ. Dankzij dit meetnet kunnen we de ontwikkelingen in de vlinderstand nauwgezet volgen. Alle hulp en medewerking is welkom. Wilt u meedoen, dan kunt u zich aanmelden bij De Vlinderstichting.

Tekst: Chris van Swaay & Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling