Met welke vogelsoorten gaat het wél goed in Europa?

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Met welke vogelsoorten gaat het wél goed in Europa? Met de zeearend, kraanvogel en wilde zwaan bijvoorbeeld. Eergisteren publiceerde Rewilding Europe een lijvig rapport over vogels en zoogdieren die een positieve trend laten zien.

Sinds 1970 is de totale vogelpopulatie van de wereld met acht procent gekrompen. Dat percentage is veelzeggend: met veel soorten gaat het niet goed. Toch zijn er ook soorten die juist wél in de lift zitten. Dat is bijvoorbeeld te danken aan beschermingsmaatregelen, zoals bij de wilde zwaan. Soms zit het mee dankzij toegenomen voedselaanbod, zoals voor de kraanvogel geldt. Rewilding Europe heeft in samenwerking met de European Bird Census Council (EBCC), Birdlife en de Zoölogical Society of London deze positieve ontwikkelingen in kaart gebracht.

De soorten
Van 19 vogelsoorten was het mogelijk om een gedetailleerd beeld te maken van hun ontwikkeling vanaf de jaren 50 van de vorige eeuw. De opstellers van het rapport gebruikten daarbij niet alleen alle bruikbare telgegevens, maar ook losse publicaties, actieplannen en oude literatuur. Veel van de toegenomen soorten zijn bekend voor Nederlandse vogelaars: de kleine rietgans, brandgans en ooievaar bijvoorbeeld. Veel van de soorten nemen toe dankzij een jachtverbod en specifieke maatregelen. Een goed voorbeeld daarvan is de rode wouw, die tot het begin van de 20e eeuw nog afnam. De soort neemt recent sterk toe in Noord-Europa, dankzij herintroductieprojecten in landen als Zweden en Zwitserland.

Drie succesverhalen
Bij drie soorten springt de toename zeker in het oog: de zeearend, kraanvogel en wilde zwaan. Deze soorten zijn alledrie rond de eeuwwisseling weer gaan broeden in Nederland. Tot aan de jaren 70 werd de zeearend sterk vervolgd en nam de soort in heel Europa af. Nadien werden zeearendnesten beschermd, pesticiden verboden en beschermingscampagnes gestart. De zeearend begon zich gelijktijdig uit te breiden naar Denemarken, Duitsland en Nederland, waar dit jaar vier paartjes succesvol tot broeden kwamen. Een ander succesverhaal betreft de kraanvogel, die profiteerde van het toegenomen voedselaanbod in de landbouwgebieden. In Nederland broedt de soort alweer meer dan tien jaar, dankzij de rust en ruimte in de Drentse veengebieden. In dezelfde provincie kwam in 2005 voor het eerst een paar wilde zwanen tot broeden. De wilde zwaan heeft zijn toename in Europa deels te danken aan het jachtverbod in de broedgebieden. Daarnaast is het een opportunist: de soort heeft in de winter het voedsel in de akkergebieden ontdekt.

Perspectief
In het rapport worden de positieve trends in perspectief gezet; veel vogelsoorten nemen wel af in Europa. Ruud Foppen, voorzitter van de EBCC: “Echter, succesverhalen zijn moeilijker te vinden tussen soorten die worden geconfronteerd met groeiende bedreigingen, zoals intensivering van landbouw.”

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Harvey van Diek, Sovon Vogelonderzoek Nederland