De Zeekatten zijn met een maand vertraging gearriveerd

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON [land] op [publicatiedatum]

Een jaarlijks terugkerend natuurspektakel in onze Zeeuwse Delta is de paaitrek van de Zeekat. Veel sportduikers hebben maanden uitgekeken naar dit bijzondere natuurfenomeen. Door de langdurige winter en het slechts langzaam opwarmen van het zeewater is deze paaitrek dit jaar zeer laat op gang gekomen. Maar nu zijn de Zeekatten dan eindelijk weer in grote aantallen aanwezig in de Oosterschelde.

We moesten er lang op wachten. Pas in de derde week van mei zijn eindelijk de eerste volwassen Zeekatten (Sepia officinalis) voor hun jaarlijkse paairitueel in de Oosterschelde aangekomen. Het lijkt alsof deze bijzondere inktvissen over een thermometer beschikken. Zodra het kustwater tot 11 graden Celsius is gestegen komen de twee tot drie jaar oude inktvissen vanuit de Noordzee via de monding van de Oosterschelde de Zeeuwse Delta ingezwommen. Gemiddeld gebeurt dit rond het midden van april. Door de langdurige winter is het zeewater dit voorjaar slechts zeer langzaam opgewarmd. Pas in het midden van mei, een maand later dan normaal, was het eindelijk zo ver en werden de eerste Zeekatten door sportduikers waargenomen. Ondertussen zijn er nu vele duizenden in de Oosterschelde en Westerschelde aanwezig en zijn zij aan hun laatste levensdaad begonnen: de voortplanting. De grotere mannetjes vechten om de gunst van de vrouwtjes om hun eitjes te mogen bevruchten. En dat kan er soms heel gewelddadig en spectaculair aan toegaan. Het is een schouwspel dat slechts uitsluitend door sportduikers en de zeedieren aanschouwd kan worden.

De voortplantingsperiode duurt ongeveer twee maanden. Daarna zijn alle eitjes afgezet en sterven de volwassen dieren door uitputting. Waarom Zeekatten, voor hun paaitrek, zo nauwkeurig reageren op het opwarmen van het zeewater is niet helemaal duidelijk. Mogelijk heeft het te maken met de snelheid van de embryonale ontwikkeling. Bij alle weekdieren is de snelheid van de embryonale groei onder andere afhankelijk van de watertemperatuur. Hoe warmer het water, des te sneller de embryo’s zich ontwikkelen. Is het te koud dan duurt die ontwikkeling mogelijk te lang, wat onder andere de kans op predatie door bijvoorbeeld krabben kan vergroten. Mogelijk heeft het ook te maken met het voedselaanbod wat pas bij een bepaalde watertemperatuur in voldoende mate aanwezig kan zijn. De timing van het uitkomen van de eitjes na circa zes tot acht weken moet synchroon lopen met voldoende voedselaanbod. Dit voedsel bestaat uit kleine garnalen, krabbetjes, jonge visjes en andere kleine zeedieren.

Nu zitten we dus midden in het paaiseizoen van de Zeekatten, terwijl het andere jaren nu op zijn einde zou moeten lopen. Op populaire duikplaatsen in de centrale en oostelijke Oosterschelde is het nu dagelijks een drukte van belang. Vooral in de weekenden verdringen sportduikers zich bij de dijk om het water in te kunnen gaan. Op zoek naar een van de mooiste schouwspelen van onze mariene natuur: het voortplantingsgedrag van de Zeekat.

Tekst en foto’s: Peter H van Bragt, Stichting ANEMOON