Vijf jaar Natuurberichten EIS-Nederland

Vijf jaar Natuurberichten EIS-Nederland: win de serie Entomologische Tabellen

Bericht uitgegeven door EIS-Nederland op [publicatiedatum] 

EIS-Nederland schrijft geregeld natuurberichten over de wondere wereld van de ongewervelden. Omdat binnen deze groep de diversiteit aan soorten, leefwijzen, uiterlijk en gedrag zo ontzettend groot is, is er altijd wel een boeiend verhaal te vertellen. Vier samen met EIS-Nederland het vijfjarig bestaan van Natuurbericht.nl. Doneer 20 euro of meer aan Natuurbericht.nl en maak kans op een prachtig stel determineersleutels waarmee u kennis kunt maken met enkele fascinerende diergroepen.

EIS-Nederland zet zich in voor een toename van de kennis over en betere bescherming van insecten en andere ongewervelden. Een belangrijk middel hierbij is het beschikbaar maken van kennis over de verspreiding van de ecologie van en beheer voor ongewervelden. Hiervoor wordt samengewerkt met bijna zestig EIS-werkgroepen. Elk van deze werkgroepen bestaat uit specialisten en is gericht op een specifieke diergroep variërend van libellen tot hooiwagens.

Onderzoek aan ongewervelden betekent vaak ‘pionieren’. Voor veel groepen is nog maar relatief weinig informatie beschikbaar en zo kan het dat er zomaar nieuwe soorten voor Nederland worden ontdekt. Ook reageren sommige ongewervelden snel op klimaatveranderingen, omdat ze mobiel zijn. Dit zorgt jaarlijks voor zuidelijke nieuwkomers of uitbreidingen van het verspreidingsgebied binnen ons land.

Daarnaast hebben sommige ongewervelden bizarre levenswijzen. Beschrijvingen van het gedrag van parasieten bleek populair bij de natuurberichtschrijvers. Wintersteenvliegen, sneeuwmuggen, winterhooiwagens en sneeuwspringers bewijzen dat er zelfs in de koudste maanden wel bijzondere waarnemingen aan ongewervelden te doen zijn.

Nieuwe vondsten
Nieuwe soorten voor ons land of opvallende uitbreidingen van het leefgebied werden vaak gepresenteerd in een natuurbericht. Ze zijn op te delen in drie categorieën.

Ten eerste zijn er soorten die al lang in Nederland voorkwamen, maar steeds onopgemerkt bleven, vaak omdat ze zo klein of moeilijk op naam te brengen zijn. De ontdekte kransdiertjes in 2010 zijn misschien wel het meest spectaculaire voorbeeld hiervan. Deze nietige diertjes leven op de kaken van kreeften en werden hier ook gevonden in de collectie van Naturalis Biodiversity Center. Ook de libellenbijtmug is een voorbeeld van een piepklein insect dat pas voor het eerst wordt gemeld als iemand eens echt goed de vleugels van libellen gaat bekijken. De herontdekking van het bosdoorntje na ruim 35 jaar was verrassender, omdat er wel relatief veel mensen zijn die naar sprinkhanen kijken.

De tweede categorie betreft nieuwe vondsten van soorten die hun areaal uitbreiden, mogelijk geholpen door de opwarming van het klimaat. De spoorkrekel, vermiljoenkever, driebandlangpootmug en negendoornwintersteenvlieg konden zo ons land bereiken en verdienden hiermee allemaal een natuurbericht. Soorten die zich opvallend aan het uitbreiden zijn in ons land konden ook op deze aandacht rekenen en de klimopbij, zuidelijke boomsprinkhaan, daslookgitjes en roodrandzandbij zijn geen onbekenden meer bij natuurberichtlezers.

De laatste categorie van ongewervelden waarvoor nieuwe vondsten worden gemeld zijn exoten. De plaagmier zorgt al geruime tijd voor overlast in straten en de van oorsprong Noord-Amerikaanse pauwvlieg is Europa aan het koloniseren en werd in 2011 in ons land aangetroffen. De bespreking van vondsten van zwarte weduwen in Nederland zullen hier en daar toch wel wat bibberingen hebben opgewekt.

Freak show
De insectenwereld kent nogal wat lugubere parasieten, waarvan er enkele langskwamen in natuurberichten. Sluipwesplarven die met een grote slurp spinnen leegzuigen werden dit jaar met detailfoto’s voorgeschoteld aan de lezers. De muurrouwzwever is ook een parasiet, maar zijn eetgewoonten spelen zich verscholen af in de donkere gangen van de nesten van wilde bijen. Vrouwtjes van waaiervleugeligen leven ín andere insecten; zij transformeren wilde bijen in zombies die veel te vroeg uit de grond komen en zich zeer sloom gedragen. Op deze wijze kan het mannetje van de waaiervleugeligen paren met het vrouwtje dat voor de gelegenheid een deel van haar lichaam uit de gastheer steekt. Onder de zweefvliegen leggen de kniksprieten hun eitjes in mierennesten. De goed beschermde bolvormige larven doen zich dan tegoed aan de eieren, larven en poppen van de mieren.

Jubileumactie Natuurbericht vijf jaar
Om het jubileum van Natuurbericht.nl te vieren stelt EIS-Nederland de serie Entomologische Tabellen beschikbaar. Binnen deze serie zijn inmiddels zes prachtig geïllustreerde determinatiesleutels verschenen waarmee alle Nederlandse steenvliegen, boktorren, hooiwagens, prachtkevers, boorvliegen en rivierkreeften op naam kunnen worden gebracht.

Maakt u voor 7 november een gift van 20 euro of meer over naar Natuurbericht.nl voor de Jubileumactie, dan maakt kans op deze prijs. Wint u niet, dan doet u bij de volgende trekking automatisch mee voor de volgende prijs. Doneert u nog eens 20 euro of een veelvoud hiervan, dan wordt de kans op een prijs vergroot. Kijk hier voor meer informatie over de Jubileumactie en hier hoe u kunt doneren.

Tekst: Roy Kleukers, Ed Colijn, Vincent Kalkman, Bram Koese, André van Loon, Jinze Noordijk, Menno Reemer & John Smit, EIS-Nederland
Foto’s: Tim Faasen; Roy Kleukers; John Smit; Ben Hamers