Natuurgebieden in Groene Hart geliefd bij vogels
Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]
Staatsbosbeheer is trots op de grote aantallen en de variëteit aan soorten vogels die in 2012 in de verschillende natuurgebieden in het Groene Hart zijn geteld. Terwijl landelijke trends in het gehele landelijk gebied dalend zijn, nemen de aantallen weidevogels in deze natuurgebieden toe. Een bijzonder resultaat waar de boswachters erg blij mee zijn. De vogels worden geteld door een aantal zeer bevlogen vrijwilligers die meerdere keren per week in de gebieden te vinden zijn.
De Wilck
In de winter van 2012 werd in natuurgebied De Wilck bij Alphen aan den Rijn al een record verbroken met de aantallen kleine zwanen, 116 individuen tegelijkertijd. Speciaal voor overwinterende vogels als de kleine zwaan en de smient, is De Wilck aangewezen als Natura 2000-gebied. Afgelopen broedseizoen was een goed jaar voor grutto’s in dit natuurgebied. Na zorgvuldige tellingen kwam het aantal broedparen op 103 uit, een recordaantal voor het gebied van 116 hectare. Terwijl in Nederland op het platteland de trend van aantallen grutto’s dalend is, kan het in reservaatgebieden blijkbaar ook anders. Ook andere weidevogels als kieviten, tureluurs en scholeksters broedden er met tientallen paartjes tegelijk. Vier paartjes van de in Nederland steeds zeldzamer wordende veldleeuwerik vonden er eveneens een broedplaats. Ganzen waren goed vertegenwoordigd met 5 verschillende soorten en 30 broedparen in het broedseizoen en in de winter deden vele duizenden ganzen De Wilck aan om te overwinteren of als pleisterplaats.
Zaanse Rietveld
In natuurgebied het Zaanse Rietveld bij Alphen aan den Rijn laten opvallend veel trekvogels zich zien. Blijkbaar is dit jonge natuurgebied van slechts 38 hectare een goede plek om even tot rust te komen en op te vetten tijdens de voor- en najaarstrek van vogels. De doortrekkers komen in grote aantallen tegelijk. Zo zijn in februari binnen enkele dagen 2100 kolganzen overgetrokken en in september werden regelmatig tussen de 500 en 1000 wulpen geteld die op de grote plas hun slaapplaats zochten. De kemphaan is inmiddels vrij zeldzaam als broedvogel in Nederland, maar als doortrekker in het Zaanse Rietveld lieten ze zich in relatief grote groepen zien, tot wel 62 tegelijkertijd in de maand juli. Opvallend zijn ook de waarnemingen van de waterral en het porseleinhoen, waarvan de eerste er vermoedelijk gebroed heeft. De variëteit aan soorten is groot: in totaal zijn meer dan 150 verschillende soorten gezien. Als kanttekening mag hierbij worden geplaatst dat in een jong gebied zich ook pioniersoorten vestigen die dan later, als het gebied meer volwassen wordt, weer verdwijnen.
Donkse Laagten
Natuurgebied de Donkse Laagten bij Brandwijk is 160 hectare groot en een Natura 2000-gebied voor wintergasten als de kolgans, brandgans en kleine zwaan en vanwege de blauwgraslanden. De aantallen wintergasten zijn hoog te noemen. Uniek is dat alle ganzen in het gebied de nacht doorbrengen én er overdag eten. Kleine zwaan slaapt met aantallen tussen de 40 en 150 individuen, kolgans 10.000 tot 30.000 en de brandgans in het vroege voorjaar met aantallen tot wel 25.000. Bij elkaar is dat natuurlijk een prachtig winterspektakel. De weidevogelpopulatie in de Donkse Laagten is stabiel en neemt weer iets toe tot enkele tientallen paren grutto’s, kieviten en scholeksters. Ook zomertaling, slobeend, veldleeuwerik en graspieper broeden in het gebied. Zelfs de kwartel was na het topjaar 2011 (10 territoria) ook in 2012 weer present (3 territoria). De twee paar broedende watersnippen zijn bijzonder te noemen. Echt uniek is dat er een grote karekiet in de rietrand heeft gebroed.
Reeuwijkse Plassen
Natuurgebied de Reeuwijkse plassen bij Reeuwijk is 600 hectare groot en speciaal voor wintergasten als kolgans, kleine zwaan, slobeend, smient en krakeend aangewezen als Natura 2000-gebied. Het gaat hier om grote aantallen vogels die een veilige rustplek vinden. De vogels slapen en rusten op de plas Broekvelden en foerageren grotendeels in de omliggende natuurpolders van Staatsbosbeheer. Deze wisselwerking is de sleutel van het succes. Zeker met vorst, wanneer de diepe plas Broekvelden niet dichtvriest, lopen de aantallen boven de 100.000 verschillende vogels. Het gaat dan om smienten, krakeenden, slobeenden, kleine zwanen en ganzen. Daarbij zijn altijd meerdere ijsvogels, waterrallen en roerdompen aanwezig die van het open water profiteren.
De weidevogels in het Reeuwijkse land zijn vooral in polder Stein stabiel tot licht stijgend. Dat komt doordat de jonge vogels veel kans hebben om te overleven in dit natuurgebied. Er worden jaarlijks aparte tellingen uitgevoerd om te bepalen hoeveel jongen daadwerkelijk uitvliegen. Zeker in deze polder krijgen de grutto's voldoende jongen groot om de populatie in stand te houden. Essentieel voor het succes is de weidevogelplas die drie percelen omvat, waarbij per perceel variatie aan te brengen is in waterstand, slikrandjes en droogvallende stukken. In het voorjaar slapen hier soms wel 1500 grutto's en na het broedseizoen komen hier tientallen vliegvlugge grutto's samen.
Bron: Staatsbosbeheer
Foto's: Jan van der Straaten, Saxifraga; IVN Vecht & Plassengebied; Janus Verkerk, Saxifraga; Danny Ellinger