Kunnen dode grote grazers in de natuur blijven liggen?

Bericht uitgegeven door FREE Nature [land] op [publicatiedatum]

Waar dieren leven, sterven dieren. Kadavers van dode dieren worden vanzelf weer door de natuur opgeruimd en zijn een bron van biodiversiteit. Toch blijven lang niet alle dode dieren in de natuur liggen. Met name kadavers van grote grazers als rund en paard worden steevast opgeruimd, terwijl het nog maar de vraag is of we dit zouden moeten doen.

Van een dood konijn in de struiken kijkt niemand vreemd op. Anders is dit wanneer je een dood edelhert, wild rund of wild paard tegenkomt. De geur van dode dieren is zeer indringend en zul je niet snel meer vergeten.

De wet maakt een duidelijk onderscheid tussen gehouden dieren en wild. Landbouwhuisdieren als het rund of gezelschapsdieren als paard vallen onder de destructiewet. Deze werd in de jaren ’60 ingesteld omdat schaalvergroting in de landbouw centrale verwerking noodzakelijk maakte. De destructiewet is sinds 2002 opgenomen in Europese wetgeving. Wilde dieren als hert of wild zwijn daarentegen vallen onder de Flora- en faunawet en mogen na hun dood tot voedsel dienen voor tal van aaseters.

Destructiewet
De destructiewet houdt in dat dode runderen en paarden moeten worden vernietigd. Dit geldt daarom ook voor bijna alle Galloways, Schotse Hooglanders, Rode Geuzen, Taurossen, Koniks of Exmoorponies die we in de natuur tegenkomen. Hoewel ze een geheel natuurlijk leven leiden, zijn dit voor de wet nog steeds gehouden dieren. Alleen voor de Oostvaardersplassen en de Veluwezoom geldt een uitzondering. Daar worden runderen en paarden door de wetgever beschouwd als wild.

Omdat het in de overige natuurgebieden om gehouden dieren gaat, betekent het dat de beheerders van wild levende runderen en paarden een zorgplicht hebben. Dieren mogen niet zonder zicht op herstel lijden of als gevolg van bijvoorbeeld voedseltekorten sterven. Daarom grijpen beheerders vooraf in en beheren ze de aantallen. En als er onverwacht toch een dier sterft, dan wordt het kadaver afgevoerd.

Flora- en faunawet
Anders is dit voor dieren die vallen onder de Flora- en faunawet, zoals het edelhert of de wisent. Vreemd genoeg zijn deze wilde soorten gevoelig voor dezelfde ziekten als het gehouden rund, maar toch zijn de regels anders. De wilde hoefdierpopulatie (inclusief dode runderen uit de Veluwezoom en dood rund en paard uit de Oostvaarderplassen) worden gemonitoord op dierziekten. Deze onderzoeken hebben al aangetoond dat de risico’s op verspreiding van ziekten als gevolg van het laten liggen van dode wilde dieren, maar ook van dode runderen of paarden, verwaarloosbaar is.

Kadavers van grote dieren zijn van levensbelang voor talloze organismen. Zo kan een kadaver van een edelhert, maar ook van een wild levend rund, in barre tijden cruciaal zijn voor soorten als raaf of zeearend. Maar ook talloze andere aaseters waaronder tientallen soorten vogels en zoogdieren en honderden soorten kevers, vliegen, vlinders, bijen, schimmels en planten hebben er baat bij. Oftewel biodiversiteit optima forma.

Al in 2009 gaf toenmalig staatssecretaris Gerda Verburg aan dat er wat haar betreft meer ruimte in de wet is voor het beheer van kadavers van grote grazers in de natuur. Tot nog toe heeft dit geen vervolg gekregen.  FREE Nature voert alle dode runderen en paarden af.

Zie ook het artikel `Zonder dood, minder leven’ uit De Levende Natuur.

Tekst: Roeland Vermeulen, FREE Nature,
Foto’s: Roeland Vermeulen, FREE Nature & Bart Beekers