Ook bij planten geven moeders ‘antistoffen’ aan hun kinderen
Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]
Kiemplantjes van pyrethrum, een soort margriet, krijgen van hun moeder twee soorten stoffen mee die hen beschermen tegen bedreigingen van buitenaf. De moederplant geeft pyrethrines mee voor de afweer tegen micro-organismen en vretende insecten. Daarnaast geeft de moederplant ook stoffen mee die ervoor zorgen dat de kiemplantjes goed kunnen concurreren met plantjes in hun directe omgeving. Dat blijkt uit onderzoek van Plant Research International, onderdeel van Wageningen UR dat in november 2012 is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Plant Cell.
De buitenste cellaag van zaden, de zaadhuid, is eigenlijk een laagje weefsel van de moederplant waarin het zaad gevormd wordt. Die stevige zaadhuid beschermt de zaden tegen beschadigingen en andere bedreigingen van buitenaf. Via die zaadhuid kan de moederplant stoffen aan het zaadje meegeven die het zaadje of het kiemplantje niet zelf kunnen maken.
Een Pyrethrum-zaadje krijgt van de moederplant twee bijzondere beschermingsstoffen mee in de zaadhuid. Ten eerste zorgt de moederplant ervoor dat de zaadhuid veel pyrethrinen bevat. Die pyrethrinen komen vanuit de zaadhuid terecht in het embryo binnenin het zaad. Het embryo kan die stoffen nog niet zelf maken. De moederplant geeft pyrethrinen mee, omdat die het embryo tijdens de kieming beschermen tegen micro-organismen en insecten.
Daarnaast maakt de moederplant in de zaadhuid klierhaartjes die maar een paar cellen groot zijn. Die klierhaartjes bevatten heel kleine druppeltjes van zogenaamde sesquiterpeen lactonen. Die stoffen blijken de wortelgroei van andere planten te kunnen remmen. Tijdens de kieming van het zaadje komen de sesquiterpeen lactonen in de bodem terecht. Het gaat om heel kleine hoeveelheden, maar wel voldoende om de wortelgroei van planten in de directe omgeving af te remmen. Zo krijgt het pyrethrum-kiemplantje dankzij de moederplant een concurrentievoordeel.
Bron: Plant Research International, Wageningen University
Foto: Paul Busselen, KU Leuven