Primeur in Ploegsteert
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Sommige dingen laten zich gewoon voorspellen: een catastrofale milieuramp bij olieboringen in de Noordelijke IJszee, een bemande raket naar Mars of de Rode Duivels die zich ook voor het volgende grote toernooi niet kunnen kwalificeren. Een broedgeval van de Grote Zilverreiger in België past perfect in dit rijtje. Of beter ‘paste’ want in 2012 was het zover, in Ploegsteert.
Ploegsteert is een landelijk dorpje in de provincie Henegouwen, vlak tegen de Franse grens, en deelgemeente van de stad Komen. In 1976 werden de voormalige kleigroeven van de nv Briqueteries de Ploegsteert omgevormd tot een natuurreservaat, 120 ha groot. Met eerdere broedgevallen van Woudaap (Ixobrychus minutus), Cetti’s Zanger (Cettia cetti) en Baardmannetje (Panurus biarmicus) had dit reservaat al eerder zijn pluimen verdiend maar in 2012 kwam de kers op de taart.
In mei 2012 werden er twee Grote Zilverreigers opgemerkt. Op zich niet echt bijzonder: de soort wordt wel vaker gezien in waterrijke gebieden. Maar toch was het een interessante waarneming: beide vogels hadden immers rode poten en een zwarte snavel, typische kenmerken van broedvogels (niet-broedende vogels hebben zwarte poten en een gele snavel). Toen het paartje in juni met takken begon rond te vliegen was het duidelijk dat een broedpoging in de maak was. Het broedpaar werd door lokale vogelaars goed opgevolgd en in augustus vlogen de eerste twee Belgische Grote zilverreigerkuikens ooit het nest uit. Een historisch feit!
Leuk detail: één van beide vogels was geringd. Na enig speurwerk bleek dat deze vogel op 30 april 2003 als kuiken werd geringd in een broedkolonie aan het meer van Grand-Lieu, nabij Nantes (Frankrijk). Na omzwervingen in Portugal en Spanje (in 2003), een verblijf aan het meer van Juigny in Mauzé-Thouarsais (tussen 28 mei 2004 en 20 april 2005) en een uitstapje naar het nationaal park van Doñana (Spanje) heeft deze vogel gekozen voor Ploegsteert. ’t Is eens iets anders.
In heel wat landen heeft de soort een heropstanding uit de doden gemaakt. Rond de eeuwwisseling was de Grote Zilverreiger met uitsterven bedreigd door de handel in sierveren voor de mode. Alleen al op de markt van Londen werden in 1910 ca. 40.000 'ounces' reigerveren verhandeld, goed voor 290.700 gedode zilverreigers ... Elke ounce leverde ongeveer 200 frank op. In de verenhandel ging dus behoorlijk wat geld om. Dankzij een betere bescherming kwam 'de witte' er weer bovenop. In België dook de eerste Grote Zilverreiger op in Zolder op 17 mei 1959 (van vier eerdere waarnemingen is geen exacte datum bekend). Momenteel duikt de soort overal op. Vooral in het Vijvergebied van Midden-Limburg worden regelmatig omvangrijke groepen gezien. In Nederland werd het eerste zekere broedgeval opgetekend in 1978 in de Oostvaardersplassen en in 2010 werden daar al 155 nesten geteld. En ook elders krijgt de soort voet aan grond, want net als in België mocht ook Groot-Brittannië in 2012 een eerste broedgeval optekenen.
Tekst: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie
Foto's: Dieder Plu, Leo Janssen