Koud en droog weer veroorzaakt vertraging in ganzentrek

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Het wordt vermoedelijk een laat ganzenseizoen. Overal in Nederland, zelfs in Limburg, zijn nog grote concentraties ganzen te vinden. Het gaat vooral om brandganzen en kolganzen, die het moeten doen met weilanden die in slechte staat zijn door het koude en droge weer. Ten opzichte van de laatste twee jaar zijn er veel ganzen in maart geteld.

Maart is normaal gesproken de maand waarin de wegtrek van de meeste noordelijk broedende ganzen plaatsvindt. De gegevens van trektellen.nl laten vanaf zeven maart echter zien dat de wegtrek vrijwel geheel is stilgevallen. De vertraagde wegtrek is niet alleen het gevolg van de lage temperaturen, maar vooral ook van de harde oostenwind in de laatste weken.

Halsbanden
Ook uit meldingen van kolganzen met een gecodeerde halsband blijkt dat er nog maar weinig verplaatsing richting de broedgebieden merkbaar is. Duizenden kolganzen worden jaarlijks gevolgd met behulp van gecodeerde halsbanden, die door vrijwilligers worden afgelezen en via www.geese.org worden gemeld.

In de periode tussen 15 en 26 maart werden maar vijf verschillende kolganzen met zo’n halsband in Polen gemeld. In dezelfde periode vorig jaar werden er minstens zeventig daarvandaan gemeld. Daarnaast waren er toen volop aflezingen in de Baltische staten. Nu is daar nog geen enkele vogel afgelezen. Van duidelijke terugtrek naar het noordoosten is dus nog niet echt sprake. Het lijkt erop dat de meeste kolganzen zich nog steeds in Nederland en Duitsland bevinden. De grote hoeveelheid sneeuw die de laatste weken nog op veel plaatsen in Oost-Europa is gevallen, maken de voedselterreinen daar ook weinig aantrekkelijk.

Volgen met zenders
Kolganzen worden tijdens hun voorjaarstrek naar de broedgebieden ook op een andere manier gevolgd: met behulp van satellietzenders. Onderzoekers van Alterra en het NIOO hebben in Hongarije op 28 februari vijf vogels uitgerust met zo’n zender. Twee van deze vogels hebben inmiddels de Hortobagy in het oosten van Hongarije bereikt (zie www.blessgans.de). De spannende vraag is via welke route ze naar hun broedgebieden vliegen. En waar die gebieden liggen. De tot nu toe enige vogel die eerder met een zender in Hongarije is aangetroffen, vloog via een zuidelijke route tot in Kazachstan en verdween daar half april (zie www.blessgans.de). De hypothese is dat overwinteraars in Hongarije oostelijker broeden dan de bij ons pleisterende kolganzen.

Zuidwestenwind
Dichter bij huis is het spannend om in de gaten te houden wanneer kol- en brandganzen zich gaan roeren. De verwachting is dat ze bij zuidwestenwind in grote aantallen richting het noordoosten zullen gaan vliegen. Via een aantal tussenstations bereiken ze dan vanaf eind mei de broedgebieden.

Tekst: Kees Koffijberg & Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland