Halsbandparkieten: mooi maar lastig?

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

In verschillende delen van West-Europa leven forse populaties halsbandparkieten. Het gaat om nakomelingen van ontsnapte kooivogels die zich in stedelijk gebied soms verrassend goed weten te handhaven. Hun broedprestaties zijn weliswaar magerder dan die van soortgenoten in de Aziatische herkomstgebieden, maar dat wordt gecompenseerd door een goede overleving dankzij bijvoedering en geringe predatiedruk. Halsbandparkieten nestelen in oude spechtenholen en zijn daarmee potentiële concurrenten voor andere holenbroeders. Voorlopig lijkt het echter niet zo’n vaart te lopen.

In Nederland komen halsbandparkieten sinds midden jaren zestig tot broeden. Het zwaartepunt ligt in de Randstad. De vogels nestelen er in holtes in oude bomen, soms ook in nestkasten en een enkele keer wellicht in een muurnis. Buiten het broedseizoen bezoeken ze gezamenlijke slaapplaatsen, waartoe ze soms tientallen kilometers overbruggen.

Om de landelijke aantallen te volgen, zijn simultaantellingen op deze slaapplaatsen een geschikt instrument. De meest recente telling vond plaats in het weekend van 19 en 20 januari 2013. Ondanks het koude weer, met een snijdende oostenwind, werden alle bekende slaapplaatsen op één na onderzocht.

Minder
Het leverde 6.200 halsbandparkieten op, voor het overgrote deel geconcentreerd in Amsterdam (47%) en Den Haag (44%). De rest zat verdeeld over een zestal steden in de Randstad. Een indrukwekkend aantal, maar zelfs als we een schatting maken van de aantallen op de enige niet-getelde slaapplaats (in Rotterdam) nog niet zo hoog als afgelopen december en precies een jaar geleden, januari 2012. Het is gissen waaraan het verschil van 30 tot 35% is toe te schrijven. Gingen sommige vogels vanwege de kou elders slapen of bleven ze juist in het nesthol? Volgende tellingen zullen wellicht uitsluitsel brengen.

Geen concurrentie
Op de grootste slaapplaatsen komen meer dan duizend halsbandparkieten bijeen. Een fantastisch gezicht, waarbij sommigen echter vraagtekens plaatsen. Halsbandparkieten nestelen in oude spechtenholen en zijn daarmee potentiële concurrenten van andere holenbroeders. Voorlopig lijkt het niet zo’n vaart te lopen, zo blijkt uit verschillende studies. In het Verenigd Koninkrijk vonden Stuart Newson (Ibis, 2011) en anderen geen bewijs voor een serieuze invloed, door competitie, op de aantallen holenbroeders. Het uitgebreide proefschrift van Diederik Strubbe (Universiteit van Antwerpen, 2009) geeft aan dat alleen de boomklever merkbare last heeft van halsbandparkieten. Doordat zijn broedseizoen vroeger begint, pikt de halsbandparkiet holen in die anders door boomklevers benut zouden worden. Tot een belangrijk effect op populatieniveau lijkt dit echter niet te leiden. Dat beide soorten goed kunnen samenleven blijkt ook uit eigen land, waar de toename van de halsbandparkiet in het Vondelpark in Amsterdam (tot 27 paren in 2010) de vestiging van de boomklever (4 paren in 2010, voordien waarschijnlijk onregelmatig) niet in de weg stond.

Desondanks is het goed om de ontwikkelingen te blijven volgen. Dat gebeurt onder meer met de landelijk georganiseerde slaapplaatstellingen, die twee tot drie keer per winter plaatsvinden.

Lees meer over de tellingen van halsbandparkieten in december 2011 en januari 2012 in het Rapport over Halsbandparkieten in de winter van 2011/12.

Tekst: Olaf Klaassen & Fred Hustings, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Harvey van Diek