Invasie Zwarte mees op komst?

Bericht uitgegeven door SOVON Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

De afgelopen dagen verschenen Zwarte mezen, naaldbosbewoners bij uitstek, op plekken waar ze niet broeden. Luidruchtige en onrustige groepjes in stedelijk gebied of uiterwaarden, een mooi gezicht. Is er een invasie op komst?

Zwarte mezen zijn algemene broedvogels in vrijwel alle naaldbosgebieden van West-Europa tot diep in Siberië. De westelijke vogels zijn merendeels standvogel, maar vanaf Duitsland oostwaarts gaande vertoont een deel trekgedrag. Dat kan invasie-achtige proporties aannemen, waarbij ook ons land overspoeld wordt door trekgolven. Het betreft vooral jonge vogels die, voor zover er ringmeldingen zijn, tot diep uit Rusland kunnen komen. In sommige jaren blijven veel van zulke vogels in ons land overwinteren, in andere jaren is daarvan niets te merken.

In de eerste week van september 2012 zijn er op verschillende trektelposten opvallende aantallen genoteerd, zoals 331 exemplaren op 4 september bij de Ketelbrug/Kamperhoek en 422 op 5 september bij De Horde in de Lopikerwaard (www.trektellen.nl). Dat kan erop duiden dat er een flinke invasie zit aan te komen. De piek wordt in invasiejaren namelijk pas eind september en in de eerste helft van oktober bereikt.

De aantallen die per telpost gezien worden, kunnen enorm verschillen. Langs de kust en op sommige plekken in het IJsselmeergebied treedt stuwing op. Maar ook in het binnenland worden lokaal fikse aantallen gezien. Meestal gaat het dan om plekken waar de vogels open landschap moeten oversteken, iets dat ze als matige vliegers en pure bosbewoners niet graag doen. Ze volgen dan zoveel mogelijk bosranden of singels, om tenslotte na enig aarzelen het open land in te gaan. Boven boomloos landschap vliegen ze vaak zo hoog dat ze alleen te horen zijn.

Tijdens grote invasies werden wel eens duizenden Zwarte mezen per dag geteld. Voorbeelden zijn de ruim 4500 trekkers op 28 september 1996 op de Vijfhoek bij Diemen en 3750 op 16 oktober van hetzelfde jaar op De Nolle bij Vlissingen. De aantallen in het binnenland vallen veel lager uit, maar kunnen op gunstig gelegen telposten incidenteel tot duizend per dag oplopen.Ogen en oren open dus de komende weken, want een invasie van Zwarte mezen is geweldig om mee te maken.

Tekst: Fred Hustings, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto's: Aviceda, CCA-SA 3.0 Unported license; Arjan Boele