Baron Kesteloot zag de klimaatbui al hangen … in 1954

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Educatie [land] op [publicatiedatum]

In het midden van de jaren ‘50 van de vorige eeuw gaf Edgar baron Kesteloot overal in Vlaanderen lezingen over veranderingen in de flora en fauna van de voorgaande 100 jaar. Hij zocht naar verklaringen in het ontstaan van nieuwe, door de mens gemaakte of gewijzigde landschappen, en daarnaast in de klimaatverandering! In een voordracht uit 1958 voor het Geologisch Genootschap van de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging maakte Kesteloot zich ook zorgen over de stijging van het zeeniveau.

Op het moment dat Kesteloot zijn voordrachten hield, was men op Hawaii pas begonnen met de befaamd geworden metingen van CO2 in de atmosfeer. Het klimaatthema was toen nog lang geen breed aanvaard probleem. Dat werd het pas in de jaren ’80 en vooral de jaren ‘90. In 1992 werd op de milieutop in Rio de Janeiro het eerste klimaatverdrag afgesloten. De Vlaamse natuur- en milieurapporten met klimaatverandering als een van de milieuthema’s, dateren van na 1996.

Maar ook dan bleef de informatie en de aandacht voor de concrete de gevolgen van de klimaatswijziging voor planten en dier, lange tijd zeer beperkt. Meestal ging het om verwijzingen naar veranderingen in de fenologie (aankomstdata van vogels) en areaalverschuivingen van zuidelijke soorten (libellen).

Pas in het Natuurrapport 2007 wordt klimaatverandering meer in de kijker gesteld. Verlies en versnippering van leefgebieden en vermesting worden nog steeds de belangrijkste oorzaken genoemd van het verlies van biodiversiteit in Vlaanderen. Maar daarnaast “[wijzen] alle beschikbare gegevens […] erop dat gedurende de volgende decennia klimaatverandering en invasies van uitheemse soorten een ernstige bijkomende bedreiging zullen vormen voor de biodiversiteit”.

Intussen is de versnelde zeespiegelstijging ook wetenschappelijk vastgesteld. We zijn nu meer dan een halve eeuw na de eerste publicaties van Kesteloot ...

Publicatie 

Meer informatie over Kesteloot en het klimaatthema is te vinden in het recentste nummer van Natuur.focus. Gysels J. 2012. Klimaatswijziging en biodiversiteit in de jaren 1950, anachronisme of early warning? Focus 2012/3: 108-111.

Cursus

Natuurpunt Educatie organiseert ook klimaatcursussen in het kader van het project “Neem de mensen mee!” met de steun van Provincies West- en Oost-Vlaanderen, Zeeland, Euregio Schelde land, Interreg Vlaanderen, Nederland en Europa.

• Meer info bij joke.flour@natuurpunt.be.