Massale trek van merels boven de Noordzee

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland [land] op [publicatiedatum]

De laatste twee weken werden opvallende aantallen trekkende merels waargenomen, vooral op Texel, in de Kop van Noord-Holland en in Zeeland. Vele tienduizenden hebben vanuit Scandinavië de oversteek gewaagd over de Noordzee. Niet altijd met succes.

Koperwiek, kramsvogel en zanglijster zijn, net zoals de merel, lijstersoorten welke jaarlijks trekkend worden waargenomen. Honderdduizenden, soms wel miljoenen exemplaren worden er gezien, meestal in oktober. Ook merels trekken door aan het eind van deze maand en in de eerste helft van november, zij het in veel kleinere aantallen. Ze komen ook uit Scandinavië, vooral Noorwegen, en steken net zoals de andere lijstersoorten ’s nachts de Noordzee over.

Ideale treknacht
Als de zon in Noorwegen onder is en de omstandigheden gunstig zijn (rugwind, heldere nacht) kunnen grote aantallen merels besluiten om op trek te gaan. Navigerend op onder andere de sterren stijgen ze in het donker op, contact houdend met hun hoge ‘sriieeh’-roep. Meestal verloopt de trek voorspoedig en arriveren de vogels in de nacht en ochtend in Engeland of aan de zuidelijke kusten van de Noordzee. De merels vliegen dan hoog over land, vaak buiten ons zicht, en vallen verspreid over het achterland in. Ze zijn op zoek naar bessen en wormenrijke velden, om aan te sterken en verder te trekken of om te overwinteren. Zo ziet een ideale treketappe eruit.

Problemen boven zee
Maar tijdens de laatste dagen van oktober zijn veel merels in de problemen gekomen. In de nacht van 27 op 28 oktober zijn de merels met noordenwind vertrokken vanuit Scandinavië, waarna ze ’s nachts boven de zuidelijke Noordzee en boven het Kanaal tegenwind en regen kregen te verduren. Vele merels zijn toen gedesoriënteerd en verzwakt geraakt. Vanaf schepen ten westen van Zeeland werden vele trekkende merels gezien, laag boven de golven, op zoek naar land. Ongetwijfeld moeten vele merels het niet gered hebben en in zee zijn gestort of door meeuwen zijn gepakt. Bij Westenschouwen (Zeeland) vlogen op 28 oktober duizenden merels naar het zuidoosten vanaf zee het land over, vogels die het regenfront boven de Noordzee probeerden te ontwijken. In de nacht van 28 op 29 oktober heeft dit scenario zich vermoedelijk herhaald en kwamen duizenden merels na een regenrijke nacht op Texel en in de Kop van Noord-Holland terecht. Bij sommige boerderijen werden wel honderd merels op één veldje geteld (bron: waarneming.nl).

Noordelijke merels
De noordelijke merels wijken enigszins af van onze merels. De vrouwtjes zijn donkerder bruin en de jonge vogels hebben vaak nog helemaal donkere snavels, terwijl deze bij ons meestal al een oranjegele snavel hebben.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: Koos Dansen