Wasplaten zeldzame graslandpaddenstoel of kostbaar oerwoudrelict?

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Wasplaten zijn prachtige en kleurrijke paddenstoelen die vooral rond deze tijd, samen met vaak even kleurrijke knots- en koraalzwammetjes, in Nederland in schrale graslanden opduiken. In Noord-Amerika komen ze echter voor in oerwouden.

Op een enkele soort na zijn veel wasplaten in heel West-Europa erg zeldzaam geworden. Ze zijn namelijk erg gevoelig voor kunstmest en verdwijnen snel uit hiermee bewerkte weilanden. Samen met andere graslandpaddenstoelen zijn ze teruggedrongen tot vaak luttele vierkante meters waar ze zich rond deze tijd laten zien. 
In Nederland zijn het vaak oude kerkhoven en verder een enkel graslandreservaat, een oude zeedijk of grazige plekken op heide en in de duinen waar je ze kunt vinden. Wasplaten worden altijd gezien als graslandpaddenstoelen, maar veel soorten zijn vooral kieskeurige paddenstoelen die alleen maar gevonden worden op een oude gerijpte bodem die al heel veel jaren onaangeroerd is gebleven.

In Noord-Amerika komen wasplaten vooral voor in oude ongestoorde oerwouden aan de oost- en westkant van het continent. Het is voor een Nederlandse paddenstoelenliefhebber een grote verrassing ze daar tegen te komen. Haast onbegrijpelijk, maar beide groeiplaatsen hebben een ongestoorde bodem gemeen.Ook in Nederland zijn wasplaten op een heel enkele plek in bossen te vinden. Het gaat altijd om slechts enkele vierkante meters, waar ze voorkomen in een bijzonder milieu, dat ze meestal delen met andere mycologische zeldzaamheden.

Meestal gaat het om vochtige kwelplekken, plekken waar water omhoog komt uit de ondergrond. In het boek over het Coovels bos worden de plekken beschreven als beekdalmycoflora. Ook op deze locatie gaat het om restjes ongestoorde en gerijpte bodem van een bos dat hier al eeuwen aanwezig is. Wasplaten zijn ook bekend van kleine plekjes in Zuid-Limburg waar dit Papegaaizwammetje (rechts) werd gefotografeerd in het bos. Een week eerder werd dezelfde soort op een kerkhof in de provincie Groningen gezien.

Wasplaten kunnen het in schoonheid opnemen tegen orchideeën maar er wordt in Nederland, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Engeland, weinig gedaan om bijzondere soorten te beschermen en in stand te houden.

Tekst en foto's: Menno Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging