2012 slecht jaar voor zeldzame hazelmuis

Bericht uitgegeven door ARK [land] op [publicatiedatum]

In 2011 hadden de laatste hazelmuizen van Nederland een topjaar in Zuid-Limburg. 2012 lijkt een slecht jaar te zijn. Een natte zomer en weinig vruchten en noten zijn mogelijk de oorzaak. Om de hazelmuis te redden wordt er hard gewerkt aan verbetering en uitbreiding van zijn leefgebied.

Zeldzame muis
Hazelmuizen kwamen vroeger in heel Limburg voor, tot Nijmegen aan toe. Maar de laatste decennia heeft de hazelmuis sterk te lijden gehad van de achteruitgang van zijn leefgebied. Nu komt de soort in Nederland enkel nog voor in delen van het Gulp- en Geuldal, en in de Vaalser- en Vijlenerbossen. Het zeldzame knaagdiertje leeft hier in de bossen en bosranden, waar het voedsel zoekt, nestjes bouwt om jongen te krijgen, en vooral heel veel slaapt. Het behoort dan ook niet voor niets tot de familie van de slaapmuizen.

Aan de slag voor Limburgse slaapkop
Om zich van het ene bosgebied naar het andere te kunnen verplaatsen maakt de hazelmuis gebruik van de groene linten die zich in de vorm van graften, heggen en houtwallen door het Zuid-Limburgse landschap slingeren. Op veel plekken zijn deze groene verbindingswegen echter verbroken. ARK werkt samen met Staatsbosbeheer en Stichting Instandhouding Kleine landschapselementen Limburg (IKL) hard aan het herstel van deze groene elementen. Oude graften en houtwallen worden hersteld en nieuwe aangelegd. Daarbij worden speciaal voor de hazelmuis interessante soorten als braam, hazelaar en meidoorn geplant. Ook de nieuwe, door ARK beheerde, natuurlijk begraasde graslanden dragen bij aan biotoopherstel voor de hazelmuis. De gemeente Vaals draagt ook haar steentje bij. Deze gemeente adopteert de hazelmuis, waarmee ze zichzelf de opdracht geeft extra aandacht te besteden aan de soort.

Hazelmuizen waarnemen
Om te onderzoeken of alle moeite loont en welke andere factoren van belang zijn, is er een monitoring gestart die de aankomende jaren in kaart zal brengen hoe het met de hazelmuizen gaat in en rondom deze gebieden. In 2011 lieten de hazelmuizen zich regelmatig zien en werden er tijdens de waarnemingsrondes op verschillende plekken waarnemingen gedaan in de ARK natuurgebieden. 2011 was voor de hazelmuis een topjaar met veel vruchten en noten, en ook veel hazelmuizen.

Weinig vruchten en noten
Dit jaar is het beeld helemaal anders. Hazelmuizen en ook hun sporen zijn erg moeilijk te vinden. Niet alleen in de gebieden van ARK, maar ook op veel andere plekken waar jaarlijks wordt geteld. Mogelijk kan het te maken hebben met de natte zomer. Maar ook het gebrek aan vruchten en noten, dus weinig voedsel voor de hazelmuis, heeft zijn effect. Sporen duiden er op dat er wel hazelmuizen zijn, maar in lagere aantallen.

Hazelmuizen reageren sterk op voedselaanbod en klimaateffecten. Is er veel voedsel en is het weer gunstig, dan kan de hazelmuis veel jongen krijgen, zelfs tweemaal in het jaar. Bij nat en koud weer en weinig voedselaanbod kan dit helemaal anders uitpakken. 2012 lijkt zo’n lastig jaar te zijn voor de hazelmuisjes, maar volgend jaar kan het zo weer helemaal anders zijn!

Ook u kunt helpen!
Doe op zaterdag 3 november mee aan de nationale Natuurwerkdag en kom meehelpen aan het herstellen van de groene linten die zo belangrijk zijn voor de hazelmuis, en ook voor allerlei andere dieren. Van 10.00 tot 16.00 uur planten we bramen. Jong en oud is welkom, en voor een lunch wordt gezorgd. Opgeven kan via de website de Natuurwerkdag, of direct bij de beheerder Anke Brouns.

Tekst: Bram Houben en Anke Brouns, ARK
Foto's: Natuurbericht.be; Rollin Verlinde, Zoogdiervereniging