Kleuren en maten bij nachtvlinders

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Bij sommige mensen leeft nog steeds het beeld dat motten ofwel nachtvlinders bruin en klein zijn. Voor een deel klopt dat, maar er zijn ook grote en erg fel gekleurde nachtvlinders.

In Nederland komen meer dan 2000 soorten nachtvlinders voor. We zien deze niet zo snel omdat de meeste in het donker actief zijn. Dat zorgt ook voor het misverstand dat nachtvlinders klein zijn en weinig kleur zouden hebben. Dat dit lang niet voor alle soorten geldt blijkt ook uit veel opgestuurde foto’s voor de fotowedstrijd ‘Nachtvlinders in de schijnwerper’ van De Vlinderstichting (inzenden kan nog tot 1 januari aanstaande).

In de eerste plaats over de grootte. Voor een deel klopt het vooroordeel, want van de meer dan 2000 soorten zijn de meeste klein tot zeer klein. De groep van de kleine vlinders ofwel microlepidoptera bestaat uit ruim 1300 soorten. Een enkeling daarvan is trouwens niet echt klein te noemen, zoals bijvoorbeeld de buxusmot (Glyphodes perspectalis). Ook onder de macro nachtvlinders zijn heel forse exemplaren zoals hageheld (Lasiocampa quercus), rood weeskind (Catocala nupta) en Spaanse vlag (Euplagia quadripunctaria). De meeste soorten uit de familie van de pijlstaarten zijn ook flinke vlinders, en de grote spikkelspanner (Hypomecis roboraria) heeft een spanwijdte van ruim zes centimeter. Dat is trouwens nog niets vergeleken met de atlasvlinder uit Zuidoost Azië, ook een nachtvlinder, die een spanwijdte van maarliefst dertig centimeter kan halen.

Ook wat betreft de kleur van nachtvlinders past een genuanceerd verhaal. Er zijn veel bruine en weinig opvallend gekleurde soorten, maar ook soorten die prachtige kleuren hebben en schitterende patronen. Dat geldt zowel voor de kleinere micro nachtvlinders als voor de grotere macro’s. Een voorbeeld van een prachtig gekleurde micro is de geisha (Olethreutes arcuella), genoemd naar de Japanse dames met vaak schitterend gekleurde jurken. Als je dit vlindertje van dichtbij bekijkt, zie je een prachtig patroon van in elkaar overlopende kleuren en kun je je zelfs voorstellen dat deze vlinder model kan staan voor zo’n schitterende Japanse jurk. Ook groot avondrood (Deilephila elpenor) kun je, met die zuurstokroze kleur, niet echt saai noemen. Geel vinden we bij hagedoornvlinder (Opisthograptis luteolata); zomervlinders hebben prachtige mintgroene kleuren. Kleur, maar ook patronen vallen op bij de prachtige vuursteenvlinder (Habrosyne pyritoides).

Veel meer kleur kunt u vinden op de website Vlindernet voor de macro’s en Microlepidoptera voor, de naam zegt het al, de kleine vlinders.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting