Toename aantal zeehonden: weer goed nieuws uit Grevelingenmeer

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON op [publicatiedatum]

In slechts een paar jaar tijd is het aantal zeehonden in het Grevelingenmeer van ongeveer zes naar zo'n 35 exemplaren gegroeid. Dit gebeurt terwijl juist nu de waterkwaliteit van het Grevelingenmeer gestaag afneemt en de recreatie steeds meer toeneemt. De verklaring voor deze opmerkelijke groei ligt onder andere in het feit dat het aantal grijze en gewone zeehonden in de voordelta ook sterk is toegenomen. Om te rusten zoeken de zeehonden in het Grevelingenmeer de ondiepe gebieden op, waar de pleziervaart niet kan komen en ze dus minder door de watersport en recreatie verstoord worden.

Met de afsluiting van het Grevelingenmeer en de onmiddellijk daarop volgende daling van het zoutgehalte in het water is de zeehond hier na 1971 uitgestorven. In 1978 is de spuisluis in de Brouwersdam aangelegd waardoor het water in het Grevelingenmeer weer zout is geworden. Sindsdien leefden er gemiddeld slechts een zestal zeehonden. Pas twee tot drie jaar geleden steeg het aantal naar ongeveer 15 dieren. Jaap van der Hiele (vrijwilliger Zeehondencrèche Lenie ’t Hart) heeft ons nu gemeld dat er dit jaar ongeveer 35 zeehonden zijn geteld. Deze spectaculaire toename is vooral te danken aan de toename van het aantal zeehonden in de voordelta, in de Noordzee voor de kust van Zeeland. De groei van de zeehondenpopulatie in Noordzee stuwt het aantal zeehonden dat de Zeeuwse Delta in trekt omhoog. Dat dit ook in het Grevelingenmeer gebeurt is echter zeer opmerkelijk.

De Brouwersdam sluit het Grevelingenmeer af van de Noordzee. De spuisluis die er in zit bestaat uit twee lange pijpen die onder de Brouwersdam door lopen. De pijpen zijn ongeveer 200 meter lang en er stroomt gemiddeld 123 kubieke meter water per seconde door. De lengte van de pijpen en de zeer sterke stroming vormen voor de zeehonden geen belemmering. Ze zwemmen door de pijpen heen en weer van de Noordzee naar het Grevelingenmeer. De zeehonden trekken in het voorjaar achter de haring aan die vanuit de Noordzee door de spuisluis naar het Grevelingenmeer trekt. De haring is een belangrijke voedselbron voor de zeehonden.

Al jaren weten we dat de waterkwaliteit in het Grevelingenmeer door een gebrek aan getijdenbeweging en de afwezigheid van de historische dynamiek door toevoer van zoet water uit de rivieren steeds verder verslechtert. Dat is vooral te merken in de diepere delen van het Grevelingenmeer. De zeehonden schijnen zich echter te concentreren in de ondiepere gebieden in het Grevelingenmeer waar de waterkwaliteit door de invloed van de golfslag en door wind gegenereerde oppervlaktestroming beter is. Hier worden de zeehonden ook minder verstoord door de toenemende pleziervaart en andere vormen van recreatie.

Zitten we met deze 35 zeehonden aan de maximum capaciteit van het aantal zeehonden in het Grevelingenmeer? Jaap Hielen denkt van niet. Er kunnen nog veel meer zeehonden in het Grevelingenmeer verblijven. De Stichting Anemoon hoopt dat er in de nabije toekomst meer openingen in de Brouwersdam zullen komen. Hierdoor kan het noodzakelijke herstel van de waterkwaliteit op gang gebracht worden. En hopelijk wordt er in de toekomst ook weer zoet water uit de rivieren in het Grevelingenmeer toegelaten. Vooral dan kan het aantal zeehonden hier nog verder groeien. Zoet water betekent ook meer voedsel in het water, daardoor komt er meer plankton. Vervolgens komt er meer vis en dus ook meer voedsel voor de zeehonden. Wellicht wordt het zelfs tijd om met de toename van het aantal zeehonden in het Grevelingenmeer beschermde rustgebieden aan te wijzen waardoor ook de voortplanting van de zeehonden hier op gang kan komen.

Bruinvissen trekken niet door de spuisluis naar het Grevelingenmeer. Al jaren zit er slechts één bruinvis en komen er, volgens Jaap van der Hiele, geen bij.

Tekst en foto's: Peter H. van Bragt, Stichting Anemoon, m.m.v. Jaap van der Hiele, vrijwilliger Zeehondencrèche Lenie ‘t Hart