Sperwer trekt zangvogels achterna

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op 30 september 2011

Als aanstaande zondag de World Birdwatch plaatsvindt dan zal in Nederland de sperwer genoteerd worden als een van de algemeenste roofvogels. Hij trekt namelijk in deze tijd volop door en doet dat vooral bij mooi, zonnig weer.

In september komt de najaarstrek van sperwers al flink op gang, om te pieken in het midden of het einde van oktober, soms begin november. Er kunnen dan tientallen sperwers op één dag worden gezien, vooral in het oosten van het land of langs de kust.

Sperwers trekken niet in groepen, zoals buizerds vaak doen, maar altijd alleen. Soms kunnen er wel een paar tegelijk in de lucht zijn, bijvoorbeeld bij gunstige thermiekomstandigheden. Ze profiteren van de opstijgende warme lucht en zweven om energie te sparen. Maar vaak trekken sperwers snel door, actief vliegend en vaak laag over het landschap, vooral bij tegenwind. Bij meewind kunnen ze erg hoog en bijna onzichtbaar voor het blote oog overtrekken.

Sperwers jagen vaak op trek. Als veel zangvogels, zoals vinken en spreeuwen, Scandinavië in de herfst verlaten, dan doen sperwers dat ook. Hun voedsel achterna, “volgende trek” noemen we dat. De vogels die bij ons doortrekken en overwinteren komen uit Zweden, Noorwegen, Denemarken en Noord-Duitsland. Sperwers broeden ook in Nederland; onze broedvogels zijn standvogel. Alleen de jonge vogels trekken soms tot Spanje of Marokko.

De sperwer is verwant aan de havik en is eigenlijk in alles daarvan de kleine uitvoering. De sperwer is een echte vogeljager die vooral leeft van zangvogels. Met zijn korte, brede vleugels, lange poten en lange tenen met lange scherpe nagels is hij optimaal aangepast om met een verrassingsaanval een vogel te pakken. Daarbij gaan sperwers snel en driest te werk en maken ze optimaal gebruik van de dekking in het landschap. Mannetjes zijn veel kleiner dan vrouwtjes en jagen op kleinere vogels. Mezen, mussen, dat werk. Vrouwtjes gaan wel tot de grootte van een gaai of kleine duif, maar leven vooral van spreeuwen en lijsters. Sperwers jagen veel in de bebouwing en komen vaak in tuinen.

Zondag 2 oktober vindt de World Birdwatch plaats. In Nederland zullen honderden vogelaars die dag verspreid over het land alle overtrekkende vogels noteren. Omdat het mooi weer wordt is de verwachting dat er op veel plaatsen sperwers worden gezien. Kijk voor meer informatie op www.vogelbescherming.nl.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: Lars Soerink, Vogelbescherming Nederland