Gehoorschade en sterfte onder zeedieren door menselijk lawaai
Bericht uitgegeven door IMARES Wageningen UR en De Natuurkalender op [publicatiedatum]
De mens verspreidt veel lawaai onder water, bijvoorbeeld door scheepsschroeven, sonar en heiwerkzaamheden voor windmolenparken. Vissen en zeezoogdieren kunnen gehoorverlies of zelfs dodelijke schade aan organen oplopen als gevolg van extreme blootstelling aan geluid. Daarnaast kan geluid in het water het migratie- en ander gedrag van de zeedieren verstoren. IMARES Wageningen UR, TNO en Universiteit Leiden starten vanuit het Nationaal programma voor Zee- en Kustonderzoek (ZKO) een onderzoeksproject naar de effecten van door mensen veroorzaakt onderwatergeluid op het gedrag en de gezondheid van vis en zeezoogdieren in de Noordzee.
Menselijke activiteiten op de Noordzee nemen toe: scheepvaart van en naar de grote havensteden Rotterdam, Hamburg en Antwerpen wordt steeds omvangrijker, en het netwerk van boorplatforms en windmolenparken is groeiende. Daarnaast wordt de Noordzee op grote schaal benut voor militaire doeleinden, visserij en zandwinning.
Dergelijke activiteiten leiden tot een aanzienlijke toename van onnatuurlijke onderwater geluiden, zoals luide knallen veroorzaakt door heiwerkzaamheden of sonar en de continue ruis van scheepsmotoren, zandwinning en operationele windmolens. Er is wereldwijde zorg over de ecologische gevolgen voor mariene organismen op door menselijke activiteiten veroorzaakte veranderingen in het natuurlijke ‘geluidslandschap’.
Bij extreme blootstellingen aan geluid lijden zowel vissen als zeezoogdieren onder gehoorverlies of zelfs letale schade aan organen. Geluiden kunnen zeezoogdieren storen tijdens hun migraties wat kan leiden tot massale strandingen. Daarnaast zijn er ook steeds meer aanwijzingen dat minder extreme blootstellingen aan geluid verstoringen veroorzaken in het natuurlijk gedrag van mariene organismen, zoals communicatie, voortplanting, voedselzoeken, predatie en dispersie.
Ondanks de vele aanwijzingen voor zulke nadelige effecten ontbreekt het aan degelijke kennis en gericht onderzoek waaruit voorspellingen over de effecten van verschillende geluiden zijn af te leiden. Daarom starten IMARES Wageningen UR, TNO en Universiteit Leiden vanuit het Nationaal programma voor Zee- en Kustonderzoek
(ZKO) hierover een nieuw onderzoeksproject, dat samen met IRO (consortium offshore bedrijven), Nogepa (consortium olie- en gas bedrijven), Rijkswaterstaat, en de interdepartementale werkgroep Geluid in Zee, is opgezet.
Het doel van het onderzoeksprogramma is een schatting te maken van de omvang van de mogelijke effecten van door mensen veroorzaakt onderwatergeluid op het gedrag en de gezondheid van vis en zeezoogdieren in de Noordzee. Hiertoe zal middels drie deelprogramma’s een overzicht worden gemaakt van de typen, intensiteit en verspreiding van aanwezige geluidsbronnen; de effecten van de geluidsbronnen op de gezondheid en het gedrag van individuele dieren; en de relatie tussen de verspreiding van de populaties en de geluidsbronnen.
Op dinsdag 29 maart besteedt het TV wetenschapsprogramma Labyrint aandacht aan dit onderzoek (21.20 uur op Nederland 2). Daarnaast wordt het thema onderwatergeluid onderwerp van een symposium dat ZKO zal organiseren aan het eind van 2011.
Tekst: Remment ter Hofstede, IMARES Wageningen UR en Sara Mulder, De Natuurkalender
Bron: Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Foto: Kneiphof, U.S. Navy