Er zijn weer Bruine plooislakken

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON op vrijdag 10 september 2010

Er zijn jaren geweest dat we ze niet aantroffen op de Nederlandse kust. Er zijn ook jaren geweest dat sportduikers de eerste Bruine plooislakken al in juli zagen. Dit jaar heeft het tot de late zomer geduurd voor het zo ver was. Het was dus even wachten, maar nu is deze zeenaaktslak weer lokaal algemeen aanwezig in de Oosterschelde. Omdat er tegenwoordig heel veel exotisch voedsel voor de Bruine plooislak op onze kust voorkomt zien we hem steevast ieder jaar in grote aantallen terugkeren: net voor de inval van de herfst.

De Bruine plooislak is een zeenaaktslak die voor het eerst in 1949 op onze kust werd aangetroffen. De inheemse Paarse geleikorst (Botryllus schlosseri), een samengestelde zakpijp, was gedurende de eerste vijf decennia de enige bekende voedselbron voor de in Nederland voorkomende Bruine plooislakken. De Bruine plooislak was toen en is nog steeds een typische najaarssoort die vanaf juli vooral in de Zeeuwse Delta voorkomt. Pas sinds 2000 is het een jaarlijks massaal terugkerende soort. En hoewel het een beetje laat is, zijn recent de eerste exemplaren van het najaar van 2010, samen met de eerste eisnoeren, in de oostelijke Oosterschelde gezien.

Wat is de oorzaak van de opmerkelijke opmars sinds 2000? De toename van het aantal Bruine plooislakken is parallel gelopen aan de introductie van een Aziatische samengestelde zakpijp (Botrylloides cf. violaceus) in onze kustwateren in 1999. Deze slingerzakpijp is nauw verwant aan de Paarse geleikorst. Sinds 2000 worden bijna alle Bruine plooislakken waargenomen op deze kolonie vormende zakpijp die bestaat uit honderden tot duizenden minuscule zakpijpjes van slechts enkele millimeters groot. Dit exotische voedsel is voor de Bruine plooislak zonder twijfel een lekkernij .

Zoals bij zoveel exoten heeft ook de Slingerzakpijp zich explosief en massaal gevestigd in de Nederlandse kustwateren. Met name in de Oosterschelde is het nu op veel plaatsen een massaal voorkomende soort. Hij overtreft daarmee ruimschoots de aanwezigheid van de Paarse geleikorst. Dit ruime aanbod van het nieuwe exotische voedsel heeft van de voorheen schaarse Bruine plooislak een algemeen tot massaal voorkomende soort gemaakt die jaarlijks vanaf de zomer zijn opwachting maakt in met name de Zeeuwse Delta. Zoals verwacht is hij ook dit jaar weer terug gekomen; het duurde alleen een beetje langer dan normaal. En ook nu is hij weer een echte liefhebber van Aziatisch eten.

Tekst en foto’s: Peter H. van Bragt, Stichting Anemoon