Eikenprocessierups blijft verrassen

Bericht uitgegeven door Biocontrole en De Natuurkalender op [publicatiedatum]

Eikenprocessierupsen kunnen hun nest van de grond een boom in verhuizen. Dit ontdekte entomologe Silvia Hellingman vorige week. In juni dit jaar kwam zij er achter dat eikenprocessierupsen naast hun bekende nesten in bomen, ook nesten op de grond kunnen maken. Hellingman had echter niet verwacht dat de rupsen in staat waren om met nest en al de boom in te verhuizen. Ze vermoedt dat het iets met de lagere temperatuur van nu vergeleken met die in juni te maken heeft. De eikenprocessierups blijft verrassen waardoor goede bestrijding lastig blijft.

De laatste jaren doet entomologe Silvia Hellingman intensief onderzoek naar de verspreiding en ecologie van de eikenprocessierups in Nederland. In juni dit jaar ontdekte ze dat eikenprocessierupsen naast hun karakteristieke nesten in bomen, ook nesten onder de grond kunnen maken. Na deze ontdekking dacht Hellingman dat ze bijna alle geheimen van dit plaaginsect met irriterende brandharen wel had ontrafeld. Afgelopen week wachtte haar echter een nieuwe verrassing. Toen ze een aantal bomen langsliep, die ze wekelijks op de aanwezigheid van de nesten en rupsen controleert, zag ze tot haar grote verbazing dat vier van de zogenaamde ‘grondnesten’ weer de boom in waren verhuisd. Hellingman: “Eikenprocessierupsen blijken veel strategieën te kennen. Ik dacht dat ze alleen grondnesten vormden voor de verpopping, maar nu blijkt dat ze de grondnesten ook gebruiken om overdag in te schuilen. s’ Nachts verlaten de rupsen hun nest om te gaan eten waarna ze vervolgens weer de grond intrekken.”

Hellingman vermoedt dat de rupsen zich door het dalen van de temperaturen toch niet, zoals in juni, in de grond hebben verpopt, maar alsnog naar boven zijn gekropen om te verpoppen. Als het de komende tijd niet te koud en te nat wordt, hebben zij nog een goede kans om als vlinder voor nageslacht te zorgen. De meeste vlinders uit de grondnesten die Hellingman in juni vond zijn inmiddels uitgevlogen. De entomologe kon geen uiterlijke verschillen ontdekken tussen de vlinders die bovengronds en ondergronds verpopten.

De eikenprocessierups blijft dus voor verrassingen zorgen. Dit maakt de bestrijding zeer lastig. De nieuwe ontdekkingen verklaren echter ook waarom het ondanks alle inspanningen zo moeilijk blijkt de eikenprocessierups onder controle te krijgen. Hellingman geeft aan dat er snel nieuwe bestrijdingsrichtlijnen moeten komen. Hier wordt de komende tijd aan gewerkt.

Tekst: Silvia Hellingman, Biocontrole; en Sara Mulder, De Natuurkalender
Foto's: Eiko Wagenhoff, FVA Baden Württemberg