Gevaarlijke amfibieschimmel nu ook in Nederland en België

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON op dinsdag 27 april 2010

Bij recent onderzoek van stichting RAVON en de Universiteit van Gent is een schimmel aangetroffen die een voor amfibieën gevaarlijke infectieziekte kan veroorzaken. Deze ziekte heeft wereldwijd al voor het uitsterven van een aantal amfibieënsoorten gezorgd en voor de sterke achteruitgang van vele andere soorten. Deskundigen, waaronder het IUCN, noemen het de ergste infectieziekte die gewervelden ooit heeft getroffen en een grote bedreiging voor de biodiversiteit. 

Het gaat om de amfibieschimmel Batrachochytrium dendrobatidis, die de ziekte chytridiomycose kan veroorzaken. In bijna alle Nederlandse provincies en in Vlaanderen zijn besmette dieren gevonden. Vier procent van alle amfibieën blijkt geïnfecteerd. Wat de impact is van de schimmelinfectie op onze inheemse amfibieën is momenteel niet bekend, nader onderzoek is hard nodig.

Sterfte
Chytridiomycose is de ziekte die het resultaat is van een aanhoudende infectie van de huid van amfibieën met de schimmel Batrachochytrium dendrobatidis. Wat de ziekte zo gevaarlijk maakt is de combinatie van het grote aantal soorten dat ziek kan worden en de desastreuze gevolgen voor deze soorten; in het ergste geval sterft 90 tot 100 procent.

Voor het eerst aangetoond
Onderzoek van stichting RAVON en de Universiteit van Gent (faculteit Diergeneeskunde), met de medewerking van Natuurpunt, heeft voor het eerst de aanwezigheid van Batrachochytrium dendrobatidis in ons land aangetoond. Dit project is uitgevoerd in opdracht van het Team Invasieve Exoten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In 2008 en 2009 werden in totaal bijna 2.800 monsters van alle inheemse soorten en exoten als de Amerikaanse brulkikker en de klauwkikker, verzameld. Na analyse bleek 3,7 procent van de amfibieën in Nederland en 5,4 procent van de amfibieën in België geïnfecteerd te zijn met de schimmel B. dendrobatidis. In België blijken vooral Amerikaanse brulkikkers frequent geïnfecteerd te zijn.

Hygiëneprotocol
De schimmel wordt waarschijnlijk niet alleen verspreid door besmette dieren en vogels die van het ene naar het andere water gaan, maar mogelijk ook door menselijke activiteiten in het veld. Om deze reden houden de onderzoekers een sterk pleidooi voor het nemen van preventieve hygiënemaatregelen in het veld door veldwerkers. Het hygiëneprotocol staat vermeld op de website van RAVON.

Zo moet de verspreiding van de schimmel, maar ook de verspreiding van andere invasieve planten, dieren en ziektes, zo veel mogelijk worden voorkomen. De ontdekking van de aanwezigheid van B. dendrobatidis in Nederland is zeer recent en RAVON, de Universiteit van Gent en de Radboud Universiteit pleiten voor verder onderzoek naar de consequenties ervan op onze inheemse soorten. Een risicoanalyse van de amfibieschimmel voor de inheemse biodiversiteit wordt momenteel uitgevoerd door RAVON in opdracht van het Team Invasieve Exoten van het Ministerie van LNV.

Tekst: Tamira Hankman en Annemarieke Spitzen-van der Sluis, RAVON
Foto: Jelger Herder, www.digitalnature.org