Swingende serpenten

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON op donderdag 15 april 2010

Nee, dit gaat niet over een nieuw album van Suske en Wiske, dit gaat over echte slangen. Slangen die er een heuse dans in hun repertoire op nahouden. Onze enige gifslang, de adder, heeft het meest elegante voorspel onder de Nederlandse slangen. Met veel geluk kunt u daar nu getuige van zijn, want in de tweede helft van april begint de paartijd van de adder.

De mannetjes gaan nu actief op zoek naar een vrouwtje door haar geursporen te volgen. Vaak leggen ze wel enkele honderden meters per dag af. Omdat tijdens hun zoektocht naar een ferme adderdame vaak meerdere addermannetjes bij een vrouwtje uitkomen, moet worden bepaald wie met haar mag paren. Dit gebeurt niet door een ruw gevecht en al zeker niet door het inzetten van hun giftanden. Addermannen hebben dat stijlvol opgelost; ze dansen met elkaar!



De dans
Tijdens deze dans richten de mannen zich tegen elkaar op en strengelen ze om elkaar heen. Hun rivaal proberen ze naar beneden te drukken om zo hun kop boven die van hun tegenstander uit te laten steken. Grote en zware dieren zijn hierbij in het voordeel. Tijdens dit dansen, kunnen ze zich een tijd op dezelfde plek bevinden. Maar soms dansen ze ook over vele meters, waarbij ze zelfs al dansend in struiken kunnen klimmen. De dans duurt hooguit enkele minuten. Het in de buurt liggende vrouwtje kan op deze manier verzekerd zijn van een paring met een sterk mannetje. De dansen vinden overigens niet altijd plaats. Wanneer een mannetje in zijn eentje een vrouwtje aantreft, is dansen uiteraard niet nodig en bij een flink grootteverschil tussen twee paarlustige mannen, kiest de kleinste vaak direct het hazenpad.

Subtiele jongen
De adder onderscheidt zich met zijn dans duidelijk van beide andere Nederlandse slangen. De ringslangmannen storen zich in het geheel niet aan elkaar en liggen in de paartijd soms met velen, in een kluwen, tegen een vrouwtje aan. Bij de gladde slang zien we het tegenovergestelde. Als mannen elkaar in de paartijd ontmoeten, vinden er felle gevechten plaats, waarbij mannetjes zwaar gewond kunnen raken. Met recht een subtiele jongen dus, die adder.

Zelf zien
Om bij de danssalon voor adders uit te komen, is behoorlijk wat geluk nodig. Adders zijn bijna uitsluitend in vochtige heideterreinen en hoogvenen in Noord-, Midden- en Oost-Nederland aan te treffen. Als u daar in deze tijd wandelt en goed kijkt op zonnige plekken met een gevarieerde begroeiing, hebt u kans op een topwaarneming. Dansende adders kunnen zich ook verraden door het geritsel dat ze tussen het droge strooisel maken. Als u van deze dieren afblijft en enige afstand bewaart, is het bekijken van adders helemaal niet gevaarlijk. Klik hier om een Engels filmpje te zien van dansende adders.

Tekst: Jeroen van Delft, RAVON
Foto: Aaldrik Pot, Staatsbosbeheer