Subtiele verschillen tussen matkop en glanskop

Bericht uitgegeven door SOVON Vogelonderzoek Nederland op dinsdag 13 april 2010

Er zijn van die vogelsoorten die vaak met elkaar verward worden, ook door ervaren vogelaars. De matkop en glanskop zijn twee van die soorten. Beide zijn een mees, maar met een paar subtiele kenmerken.

Als u in het vogelboek naar de mezen bladert dan leveren de meeste mezensoorten niet echt een probleem op. Twee soorten lijken echter sprekend op elkaar: de matkop en de glanskop. De matkop houdt voornamelijk van vochtig loofbos en gemengd bos met een rijke ondergroei, vaak met wilgen, elzen en berken. De glanskop is in principe een pure bosvogel van loofbos en gemengd bos, maar dat bos hoeft niet per se vochtig te zijn. Matkoppen zijn dan ook meer in moerasachtige gebieden aan te treffen. Glanskoppen komen vaker voor in parken, grote tuinen en boomgaarden. Waar zowel glanskoppen en matkoppen samen voorkomen, is de glanskop dominant. Hun beider voorkeursbiotoop is dus deels verschillend.

Qua uiterlijk heeft de matkop vergeleken met de glanskop een soort stierennek. Ook de kinvlek is meestal iets groter dan die van de matkop, maar dat verschil is heel subtiel. Bij het juiste licht is het petje van de glanskop glanzend en dat van de matkop wat dof zwart. Maar ook hiervoor geldt weer dat het nauwelijks goed te zien is. De matkop heeft doorgaans op de vleugels een lichter panel, bij de glanskop zijn de vleugels egaal bruin. Allemaal subtiele kenmerken.

Gelukkig is het geluid tussen beide soorten behoorlijk verschillend. De glanskop heeft een harde explosieve piTSJAI roep en laat een luid doordringend tsjuup tsjuup tsjuup tsjuup horen. De matkop is wat bescheidener van aard en roept een rauw zi-zi DÈÈH DÈÈH DÈÈH en een zacht tiUU tiUU tiUU tiUU. U kunt de roep van de glanskop en matkop op SoortenBank.nl beluisteren. Met enige oefening moet het lukken om ze uit elkaar te houden.

Tot slot een kenmerk dat pas recent (dankzij vele goede foto’s) is ontdekt. Aan de snavel van de glanskop zit aan de basis van de bovensnavel altijd een licht (wit) vlekje. Een matkop heeft geen licht snijrandje. Het moet gezegd worden, dit is in het veld bijna niet te zien, maar op basis van redelijke foto’s moet daar uit te komen zijn. Bekijkt u maar eens foto’s op bijvoorbeeld www.birdpix.nl. Veel puzzelplezier!

Tekst: Harvey van Diek, SOVON Vogelonderzoek Nederland
Foto's: IVN Vecht en Plassengebied
Geluid: © ETI BioInformatics, SoortenBank.nl