Natuurbescherming Noordzee krijgt vorm
Bericht uitgegeven door IMARES Wageningen UR op vrijdag 2 oktober 2009
Door de Europese lidstaten wordt hard gewerkt aan het instellen van beschermde gebieden op zee in het kader van Natura 2000. Hiermee moeten geselecteerde habitattypen en soorten beschermd worden. IMARES maakte een voorstel voor LNV hoe deze bescherming vorm kan krijgen.
In het Nederlandse deel van de Noordzee is een aantal gebieden in procedure: zandbank de Doggersbank, grindgebied de Klaverbank en het vogelrijke gebied van het Friese Front. Ook worden enkele beschermde gebieden langs de kust in omvang uitgebreid: de Vlakte van de Raan voor de Westerscheldemonding en de Noordzeekustzone langs de Noord-Hollandse kust en de Waddeneilanden.
 | |
| Te beschermen gebieden in het Nederlands deel van de Noordzee (bron: Integraal Beheer Plan Noordzee 2015) |
Ambitieuze doelen
Het doel van Natura 2000 is het creëren van een netwerk van natuurgebieden om belangrijke flora en fauna te beschermen. Wat moet er nu precies beschermd gaan worden op de Noordzee? In de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn is een selectie gemaakt van habitats en soorten. In het kader van Natura 2000 moet elke lidstaat gebieden aanwijzen waarbij voor habitattypen (zoals zandbanken), en soorten (zoals de bruinvis) doelen (instandhoudingdoelstellingen) worden geformuleerd.
In de Noordzee gaat het om de leefgebieden “permanent met zeewater van geringe diepte overstroomde zandbanken”, die voorkomen langs de kust en op de Doggersbank, en om “riffen van de open zee” op de Klaverbank. In deze gebieden komen ook beschermde zeezoogdieren voor, namelijk de bruinvis, de grijze zeehond en de gewone zeehond, en enkele beschermde vissoorten. Bescherming moet er op gericht zijn dat ecologische kwaliteit van deze habitattypen ten minste behouden blijft of verbeterd wordt. In het huidige voorstel is verbetering van de kwaliteit van de leefgebieden op de Doggersbank en Klaverbank de inzet. Als de zeebodem met rust wordt gelaten krijgen vooral langlevende bodemdieren en levensgemeenschappen weer een kans om zich te ontwikkelen. Voor de zeezoogdieren is de kwaliteit van de leefomgeving op dit moment goed genoeg. Voor deze dieren moeten we vooral voorkomen dat menselijk gebruik in de toekomst negatieve effecten zal hebben.
Friese Front
Het Friese Front wordt ingesteld om zeevogels te beschermen. Hoewel hier ook sprake is van een zeer gevarieerd en productief bodemleven maken fronten geen deel uit van beschermde habitats.
 | |
|
Zeekoet, één van de te beschermen |
Verdere stappen
IMARES heeft aan het ministerie van LNV voorstellen gedaan voor de instandhoudingsdoelen voor de Natura 2000-gebieden op de Noordzee. Op basis van hoe de leefgebieden en soorten er op dit moment voorstaan, wordt hierin aangegeven welke doelen nagestreefd zouden moeten worden. Deze voorstellen worden nu door het ministerie omgezet tot aanwijzingsbesluiten, waarmee de doelen geformaliseerd worden. Op deze aanwijzingsbesluiten is nog inspraak mogelijk. Verder wordt een onderzoek gestart naar mogelijke maatregelen om deze instandhoudingdoelen te realiseren. Een advies voor visserijmaatregelen wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de ICES (International Council for the Exploration of the Sea). Deze adviezen zullen worden gebruikt bij het opstellen van beheerplannen waarin aangegeven wordt hoe het gebied beheerd zal worden en met welke maatregelen.
Meer informatie over dit onderzoek is te lezen op www.kennisonline.wur.nl. Zie ook Ecologische Atlas Noordzee.
Tekst: Robbert Jak en Oscar Bos, IMARES (Wageningen UR)
Foto: Oscar Bos, IMARES (Wageningen UR)