Truffels op de Veluwe

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op vrijdag 28 augustus 2009

Onlangs werd in de omgeving van Zutphen (Gld) de rosse doolhoftruffel gevonden door de plaatselijke KNNV-paddenstoelenwerkgroep. Deze truffel is de afgelopen jaren maar twee keer elders in ons land aangetroffen. Op grond van zijn zeldzaamheid wordt deze truffel door de recente Rode Lijst uit 2008 dan ook als Ernstig Bedreigd opgevat. De rosse doolhoftruffel behoort niet tot de bekende culinaire truffels, die komen in ons land niet in het wild voor.

Zeg “Truffel”, en het water loopt menigeen in de mond. Zij denken dan aan de culinaire truffels, soorten uit het geslacht Tuber, zoals Tuber melanosporum of Tuber magnatum, waarvoor door de liefhebbers tot wel enkele duizenden euro’s per kilo neergeteld wordt. Deze soorten hebben geen Nederlandse naam. Dat is ook wel terecht, want in ons land worden ze eigenlijk alleen maar in delicatessenzaken aangetroffen, niet in het wild.

In algemenere zin zijn truffels paddenstoelen die zich helemaal onder de grond ontwikkelen. Dat is wel een merkwaardige strategie, want een paddenstoel is uiteindelijk bedoeld om sporen te verspreiden, voor de voortplanting van de schimmel. Sommige truffelsoorten werken zich daarom net boven de grond uit als ze rijp zijn. Andere verspreiden een doordringende geur waardoor ze makkelijk gevonden en uitgegraven kunnen worden door bijvoorbeeld wilde zwijnen.

In Nederland komen een stuk of 40 soorten truffels voor, maar van de meeste is het onduidelijk hoe algemeen ze zijn, en in welke gebieden ze het meest voorkomen. Verbazend is dat niet. De meeste van onze truffels blijven permanent ondergronds, dus hoe vind je zo’n paddenstoel? Een uitzondering is de okerkleurige vezeltruffel, die half bovengronds komt tegen de tijd dat de sporen, die binnenin de truffel zitten, rijp zijn. Deze truffels zijn vrij algemeen in dennenbossen op de schrale, voedselarme zandgronden, zoals bijvoorbeeld de stuifzanddennenbossen bij Kootwijk en op de Hoge Veluwe. Veel minder algemeen is de rosse doolhoftruffel, die onlangs in de omgeving van Zutphen (Gld) werd gevonden door de plaatselijke KNNV-paddenstoelenwerkgroep (melding door Jan Dieker). Deze truffel is de afgelopen jaren maar twee keer elders in ons land aangetroffen. Op grond van zijn zeldzaamheid wordt deze truffel door de recente Rode Lijst uit 2008 dan ook als Ernstig Bedreigd opgevat. Een mooie vondst, dus. Maar je blijft het je afvragen, iedere boswandeling weer: hoeveel truffels zitten er onder m’n voeten?

Tekst: N.J.Dam, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: N.J.Dam en H.ten Grotenhuis