Hertentruffels!

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Woelplaatsen van Wilde zwijnen leveren vaak nieuwe vindplaatsen van truffels op. Niet zo gek want ze hebben een betere neus dan wij. Zouden we Wilde zwijnen de ruimte geven dan zouden ongetwijfeld nog vele vindplaatsen gevonden worden en zeldzame (herten)truffels niet zo zeldzaam blijken.

Om truffels te vinden moet je een varken zijn. Of, tegenwoordig, moet je een truffelhond zijn. Het is nu onmiddellijk duidelijk dat er in ons land weinig truffels gevonden worden. Enerzijds groeien de commercieel waardevolle truffelsoorten pas veel zuidelijker, anderzijds kennen we hier geen truffelhonden, en de meeste varkens zijn plofvarkens, biggen barend in megastallen waar geen truffel te bekennen is. Truffels houden niet zo van betonnen vloeren.

Maar ons roze varken heeft nog wilde familie, zwartwild, het Wilde zwijn! Wilde zwijnen leven op de Veluwe, worden gedoogd in het lossere zuiden, maar zijn ongewenste allochtoon in het strenger in de leer zijnde noorden. Wij wonen middenin, en troffen afgelopen december talrijke woelplaatsen aan, grote kluiten door Wilde zwijnen omgewoelde aarde. In ruim de helft daarvan vonden we ook truffels, en wel de Korrelige hertentruffel (Elaphomyces granulatus), Nederlandse namen zijn ook niet alles. Vaak lagen ze met tientallen tegelijk in de losse grond, blijkbaar versmaad door de zwijnen. Hertentruffels zijn symbionten, die ectomycorrhiza (zwamwortel) vormen met bomen. Opvallend was dat bij onze vondsten woelplekken in douglassparrenbos vaak de rijkste oogst opleverden. Douglasspar is hier te lande een exoot, ooit ingevoerd uit Noord-Amerika. Er groeien slechts weinig schimmelsymbionten bij en dan nog gaat het vaak om algemene soorten, die weinig eisen stellen aan hun groeiplaats, zoals de Geelwitte russula en de Levermelkzwam.

Korrelige hertentruffels, daarentegen, staan op de Rode Lijst, in 1996 nog als Ernstig bedreigd, maar in 2008 al opgewaardeerd naar Kwetsbaar. Tsja, hoe gaat dat met die Rode Lijsten? Ze worden opgesteld aan de hand van criteria die, zeker bij zo’n diverse groep als de paddenstoelen, onmogelijk voor alle soorten even relevant kunnen zijn. Zeker bij ondergronds, uit het zicht, groeiende soorten als truffels moet je bijzonder beducht zijn voor mogelijk grote verschillen tussen waarnemingen en vóórkomen. Op grond van onze ervaringen durf ik wel een recept te geven om de Korrelige hertentruffel van de Rode Lijst af te krijgen: laat Wilde zwijnen zelf beslissen waar ze willen wonen!

Tekst & foto’s: Nico Dam, Nederlandse Mycologische Vereniging