Tropische paddenstoel schuilt in koud kikkerland

Bericht uitgegeven door de NMV op vrijdag 12 juni 2009

Op een grote snipperhoop in Flevoland kwam de Werkgroep IJsselmeerpolders van de Nederlandse Mycologische Vereniging vorige week de Compostchampignonparasolzwam tegen, een tropische paddenstoel die in Nederland zeer zelden gezien wordt. 

Veel snoeihout wordt tegenwoordig versnipperd. Vaak worden de snippers ter plaatse verspreid of gebruikt om paden in parken en bossen mee te bedekken. De snippers leveren voedsel aan paddenstoelen die gespecialiseerd zijn in het verteren van hout. Deze paddenstoelen worden saprofyten genoemd. Dit is de reden waarom er langs paden bedekt met houtsnippers altijd veel paddenstoelen staan. Blijven de snippers in dichte lagen liggen, of nog beter op hopen dan loopt door gisting de temperatuur snel op. Ondanks een koude week met nachttemperaturen van 4-7 °C blijft de temperatuur in zo’n hoop hoog. Zo mat ik op 6 juni in de snipperhoop waar deze paddenstoel op groeide een temperatuur van 43° C.

Sporen van paddenstoelen zijn zo licht dat ze de halve wereld kunnen rond zweven alvorens te landen. Maar ze kunnen alleen ontkiemen in een omgeving met de juiste omstandigheden. In snipperhopen met hoge temperaturen kunnen houtverterende paddenstoelen die deze hoge temperaturen nodig hebben tot ontwikkeling komen. De compostchampignonparasolzwam (Leucoagaricus americanus) wordt in West-Europa zelden aangetroffen en dan alleen in kassen en op compost- en snipperhopen met hoge temperaturen.

Een eigenaardige eigenschap van deze paddenstoel is dat ze bij beschadiging eerst citroengeel verkleurt en daarna dieprood. Nog merkwaardiger is het dat ook regendruppels die op de paddenstoelen vallen oranje verkleuren en vlekken achterlaten op de paddenstoel.

Omdat de paddenstoel alleen voorkomt op plaatsen met hoge temperaturen is het waarschijnlijk dat ze uit de (sub)tropen is komen overwaaien. Het is niet duidelijk waar het oorspronkelijke verspreidingsgebied in de tropen ligt. Eigenlijk is de compostchampignonparasolzwam dus een exoot die tijdelijk een warm plaatsje vindt op geschikte plekken in Nederland. Als de hoop is uitgebroeid zal de paddenstoel snel verdwijnen.

Tekst en afbeeldingen: M.W.Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging