Eikenprocessierups actief in Noord-Brabant
Bericht uitgegeven door de gezamenlijke GGD‘en Brabant en Zeeland in afstemming met de provincie Noord-Brabant op vrijdag 18 juli 2008.
De eikenprocessierups is dit jaar opnieuw massaal opgerukt in de provincie Noord-Brabant. Door het warme voorjaar en de beperkte bestrijding vanuit provincie Limburg en België in 2007, is de rups actief in Brabant en kunnen mens en dier de komende maanden hier behoorlijke overlast van ondervinden. Dit blijkt ook uit de vele meldingen die de GGD’en in Brabant de afgelopen weken binnen hebben gekregen.
Door het warme voorjaar zijn de eitjes van de eikenprocessierups dit jaar eerder uitgekomen dan in 2007. Het gevolg is dat in een vroeg stadium mens en dier al geconfronteerd worden met de brandharen van de rups waardoor irritatie van huid, ogen of luchtwegen of ontstekingsreacties kunnen optreden die zeker wel 14 dagen kunnen aanhouden. De huidirritaties zijn rood en pijnlijk en gaan gepaard met hevige jeuk.
Om de overlast van de eikenprocessierups nu maar ook in 2009 tot een minimum te beperken voor de omgeving, is het belangrijk de rupsennesten de komende periode zoveel mogelijk te (laten) verwijderen door deskundige aannemers. Immers vanuit deze rupsennesten kunnen de brandharen verwaaien. Bovendien verpoppen op dit moment de rupsen al, waardoor de vlinders eerder dan in 2007 zullen uitvliegen en hun eitjes weer opnieuw zullen afzetten op eikenbomen (periode juni-september). De vrouwtjes leggen hun eitjes op één- en tweejarige takken van alle soorten eiken, maar bij voorkeur op de inlandse eik (Quercus robur).
Niet krabben of wrijven
Na contact met de brandharen is het verstandig niet te krabben of wrijven maar de huid goed wassen of spoelen met water. Veelal kan een verzachtende crème met menthol al verlichting bieden. Daarnaast is het belangrijk vooraf goed na te gaan waar besmette bomen staan in de omgeving.
Professionele bestrijding
Provincie, Rijkswaterstaat en gemeenten hebben hun handen vol aan het bestrijden van de eikenprocessierups en met name aan het verwijderen van de rupsennesten. Deze rupsennesten bevinden zich niet alleen in de oksels van laaghangende takken, maar zijn tot ver in de kruin van de boom aanwezig en zijn daar vaak moeilijk bereikbaar. Bovendien is gebleken dat er een tekort is aan aannemers, die de bestrijding professioneel kunnen uitvoeren Het gevolg is dat mensen of langer moeten wachten dat de overlast aangepakt kan worden of zelf aan de slag gaan met alle nadelige gevolgen van dien. Dit laatste wordt ten zeerste afgeraden.
Figuur 1: Waarnemingen van eikenprocessierups doorgegeven via www.natuurkalender.nl.
Brandharen
De brandharen van de eikenprocessierups vormen een reëel probleem voor de gezondheid. Bekend is dat een volgroeide rups 600.000 tot één miljoen microscopisch kleine pijlvormige brandharen bezit. Deze brandharen worden als een soort actief verdedigingsmechanisme van de rups bij ongewenste aanraking als het ware afgeschoten. Door hun bijzondere vorm kunnen zij gemakkelijk de oppervlakkige lagen van huid, ogen en bovenste luchtwegen binnendringen. De afgelopen periode zijn via allerlei kanalen meldingen binnengekomen van directe overlast van de brandharen van de eikenprocessierups: recreanten, fietsers, sporters, kampeerders maar ook kinderen op speellokaties en picknikplaatsen en particulieren die overlast ondervinden van besmette eikenbomen in de buurt. Gebleken is ook dat men veelal te weinig op de hoogte is van de informatie die beschikbaar is op de verschillende websites van o.a. Plantenziektenkundige Dienst en GGD’en. De GGD raadt mensen aan om dus extra voorzichtig te zijn en bij mogelijke irritatie de vermelde instanties te raadplegen.
Nadere info:
- http://www.natuurkalender.nl/toepassingen/eikenprocessierups/eikenprocessierups.asp
- Doorgeven waarnemingen: http://www.natuurkalender.nl/toepassingen/eikenprocessierups/eikenprocessierups_invoer.asp
- www.minlnv.nl/eikenprocessierups
- www.gezondbrabant.nl
- Bureau Gezondheid, Milieu en Veiligheid GGD’en Brabant/Zeeland in Tilburg (0900-3686868)
- www.brabant.nl/eikenprocessierups
Foto: Arnold van Vliet, Natuurkalender