Meer grip op exoten met Nederlands Expertise Centrum Exoten

Bericht uitgegeven door FLORON, RAVON, SOVON, Stichting Bargerveen, Zoogdiervereniging en Radboud Universiteit Nijmegen (IWWR) [land] op [publicatiedatum]

Nijlgans, brulkikker, zonnebaars of grote waternavel: het zijn nieuwkomers in de natuur die voor heel wat vragen zorgen. Moeten we ze wel of niet bestrijden? Om natuurbeheerders en beleidsmaker een goed onderbouwd antwoord te kunnen geven, hebben onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen en Natuurplaza het Nederlands Expertise Centrum Exoten (NEC-E) opgericht. Het startsein werd gegeven op 16 februari tijdens een symposium over exoten in Nijmegen.

De kennis over dieren, planten en micro-organismen die zich in Nederland hebben gevestigd maar van nature niet in ons land voorkomen, is tot nu toe verspreid over verschillende organisaties. Het Nederlands Expertise Centrum Exoten wil deze kennis nu gaan bundelen om zo meer grip te krijgen op beheersing van exoten in Nederland. Het maakt dan niet meer uit of het een vreemde vogel (nijlgans) vreemde kikker (brulkikker), vis (zonnebaars) of plant (grote waternavel) betreft voor de vraag tot wie je je moet richten.

Exoten signaleren
Door de toenemende globalisering komen er steeds meer uitheemse soorten naar ons land. Ze liften bijvoorbeeld mee met reizigers of scheepvaart. Sommige exoten zijn in staat de oorspronkelijke dieren, planten en micro-organismen in een gebied te verdringen. Ook kunnen ze een risico vormen voor de volksgezondheid, economie en veiligheid.

Het Nederlandse Expertise Centrum Exoten gaat daarom alles in het werk stellen om tijdig te kunnen signaleren of een soort een risico vormt of niet, door gericht onderzoek te doen naar de groei en ontwikkelingssnelheid van (mogelijke) nieuwkomers en hun effect op ecosystemen. Deze kennis moet beheerders van gebieden beter in staat stellen om exoten te beheersen.

Bestrijding onderbouwen
Zo is het de vraag of alle exoten wel bestreden moeten worden. Exoten helemaal verwijderen uit een ecosysteem is namelijk zeer arbeidsintensief. Bestrijden is bovendien een maatschappelijk gevoelig onderwerp, want niet alle exoten zijn schadelijk.

Er zijn ook positieve effecten waargenomen van een aantal soorten. De driehoeksmossel heeft lokaal de waterkwaliteit bijvoorbeeld sterk verbeterd door zijn grote filtercapaciteit. ‘De vraag is of we die dan koste wat het kost uit het ecosysteem weg willen hebben’, vertelt Ella de Hullu van het NEC-E. Het exotencentrum moet er voor zorgen dat beleid en beheer van exoten goed onderbouwd is. ‘Pas als we echt goed weten of een soort wel of geen negatief effect heeft, kunnen we bestrijdingsacties goed uitleggen.’

Organisatie
Het expertisecentrum bestaat uit een samenwerking van de Radboud Universiteit Nijmegen (Institute for Water and Wetland Research en Institute for Science, Innovation and Society), Stichting Bargerveen, RAVON, SOVON, FLORON en de Zoogdiervereniging. De opening van het Nederlands Expertise Centrum Exoten vond plaats op 16 februari tijdens het Natuurplazasymposium in Nijmegen over ‘exoten en innovatief onderzoek’. 

Tekst: FLORON, RAVON, SOVON, Stichting Bargerveen, de Zoogdiervereniging en Radboud Universiteit Nijmegen (IWWR)
Foto's: Ab H. Baas, Saxifraga; Paul Busselen, KU Leuven; Eric Gibcus, Saxifraga