Massale vluchten eikenprocessievlinder verwacht

Bericht uitgegeven door het Eikenprocessierups Kenniscentrum op [publicatiedatum]

In het Eikenprocessierups Waarnemingsstation en in feromoonvallen door heel Nederland zijn de afgelopen anderhalve week de eerste eikenprocessievlinders aangetroffen. Met de aankomende weersverbetering verwachten we dat de massale vlucht van de vlinders aankomende week plaats zal vinden. Het loont nu nog steeds om nesten te verwijderen omdat daarmee minder vlinders tot voortplanting zullen komen. Dat scheelt volgend jaar weer rupsen.

Door het zeer warme en zeer droge voorjaar ontwikkelden de eikenprocessierupsen zich snel. Bij een continue snelle ontwikkeling zouden de eerste eikenprocessievlinders al in de eerste week van juli uitvliegen. De monitoring met feromoonvallen op tweehonderd locaties verdeeld over diverse provincies heeft echter geen waarnemingen begin juli opgeleverd. Blijkbaar is de ontwikkeling enigszins vertraagd door de koele, zeer natte en sombere julimaand. De afgelopen anderhalve week zijn in vrijwel elke provincie de eerste vlinders aangetroffen. Rond 20 juli zijn in het midden en westen van het land de eerste verse exemplaren waargenomen. Op 20 en 21 juli zijn bij Diemen en Ouder-Amstel vlinders met een minder goede conditie uitgevlogen. Dat duidt er op dat ze al eerder uitgekomen zijn, naar schatting in de tweede week van juli.

Mannetjes eerst
In het Eikenprocessierups Waarnemingsstation zijn eerder dit jaar poppen geplaatst uit verschillende delen van Nederland. De poppen uit Sittard-Geleen kwamen uit op 21 juli en die uit Deurne op 25 juli. Tot dan toe waren alleen mannetjes uitgekomen. Op 28 juli kwam ook het eerste vrouwtje uit een pop uit Deurne.

Tot nu toe worden overal in Nederland nog maar enkele vlinders in de vallen aangetroffen en worden nog geen massale vluchten waargenomen. Met de aankomende hoge temperaturen en droge weersomstandigheden verwachten we dat de eerste massale vluchten aankomende week op gaan treden.

De meest noordelijke plaatsen waar de eikenprocessievlinders in de feromoonvallen zijn aangetroffen zijn Aa en Hunze, Rolde, Eext, Noordenveld en Norg in Drenthe en Jipsinghuizen in Groningen. Alle aangetroffen vlinders waren vers wat op de aanwezigheid van lokale nesten duidt. Door heel het land worden nog veel nesten waargenomen. Ons advies aan gemeentes, provincies en terreineigenaren is om deze nesten alsnog op te ruimen. Indien de nesten voor het uitkomen van de poppen verwijderd worden krijgt de lokale populatie minder kans om zich uit te breiden in 2012. Daarnaast bevatten de nesten veel brandharen die gemakkelijk verwaaien.

Vlinders met brandharen
Ook vers gevangen vlinders hebben brandharen. Als ze uit de pop komen en het nest, dat volzit met brandharen, uit kruipen nemen ze brandharen mee. Het legen van de feromoonvallen dient dan ook voorzichtig gedaan te worden om huiduitslag te voorkomen (zie foto). Degenen die voor gemeentes en andere instellingen de vallen legen moeten ervoor zorgen de vlinders niet aan te raken. Ze kunnen het best de inhoud van de vallen in één keer in een grote plastic zak doen en deze afsluiten.

Geen toeristische attractie
Vakantiegangers vragen regelmatig of ze een bezoek mogen brengen aan het Eikenprocessierups Waarnemingsstation. Dit is echter niet mogelijk vanwege het risico in contact te komen met de brandharen in het waarnemingsstation. Het waarnemingsstation wordt nu slechts door een paar mensen betreden die volledig beschermd zijn.

Tekst: Silvia Hellingman, Biocontrole Onderzoek en Advies; Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto’s: Silvia Hellingman, Biocontrole Onderzoek en Advies