Kemps zeeschildpad spoelt aan op Belgische Kust
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Op vrijdagmorgen 6 januari 2012 vond Walter Wackenier een dode jonge Kemps zeeschildpad op het strand van Oostduinkerke. Dit is de kleinste en meest bedreigde zeeschildpadsoort ter wereld. Strandingen in Europa zijn uiterst zeldzaam. Het is pas de eerste keer dat deze zeldzame soort aanspoelt in België.
Kemps zeeschildpadden (Lepidochelys kempii) komen normaal voor in de Golf van Mexico, in het kustgebied tussen Noord-Mexico en Zuid-Texas. De soort wordt tot 90 cm groot en weegt maximaal 45 kg. Het exemplaar van Oostduinkerke was slechts 25 cm groot, woog net geen 2 kg en was dus een jong exemplaar, vermoedelijk twee jaar oud. Het dier werd opgehaald door het interventienetwerk voor de behandeling van beschermde mariene diersoorten (gecoördineerd door het BMM/KBIN) en de resten van deze Kemps zeeschildpad zullen worden opgenomen in de natuurhistorische collectie van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) in Brussel.
Deze Kemps zeeschildpad werd dood aangetroffen op het strand van Oostduinkerke (foto: KBIN/BMM)
Het ging lange tijd niet goed met deze kleine zeeschildpad. In de jaren 1940 werd de totale wereldpopulatie nog geschat op 70.000 exemplaren; rond 1970 was dit aantal gecrasht tot enkele honderden. Op de Rode Lijst van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) staat de soort dan ook opgenomen in de categorie ‘ernstig bedreigd’. De voornaamste bedreiging is eierroof: soms werd ruim 80% van de eieren op de ‘legstranden’ geroofd. Maar ook het aantal geschikte nestlocaties ging de voorbije decennia sterk achteruit. Bovendien sterven jaarlijks een aantal Kemps zeeschildpadden als ongewenste bijvangst van de garnaalvisserij. Recent tekende zich een licht populatieherstel af (momenteel wordt de populatie geschat op 7.000 ex.), vooral dankzij inspanningen van de Mexicaanse en Amerikaanse overheid. Projecten waarbij eieren worden ingezameld op de legstranden om ze op veilige locaties (o.a. in de temperatuurvaste kamers van de NASA) uit te broeden, lijken vruchten af te werpen, net als de maatregelen die worden genomen om de bijvangsten te beperken. Maar de strijd voor het behoud van deze soort is nog lang niet gewonnen. Door de ramp met het boorplatform Deep Water Horizon in de Caribische Zee op 20 april 2010 kreeg de herstellende populatie opnieuw een rake klap.
De kleine zeeschildpadjes groeien op in de Sargassozee, een streek in het midden van de Noord-Atlantische Oceaan. De Sargassozee wordt omgeven door sterke oceaanstromingen. Net door deze stromingen kunnen Kemps zeeschildpadden af en toe ver van hun natuurlijke leefgebied afdwalen en uiteindelijk in de Noordzee terechtkomen. Daar wacht ze een zekere dood omdat het water er voor hen te koud is: bij een temperatuur rond 10° C verkleumen ze, kunnen ze zich niet meer voeden en worden ze een speelbal van stromingen en golven. Bij aanlandige wind spoelen deze 'dwalers' dan aan op stranden.
Opmerkelijk: de voorbije weken spoelden er ook in Nederland en Frankrijk Kemps zeeschildpadden aan. Op 12 december 2011 werd een levend exemplaar gevonden op het strand van Ter Heijde, nabij Monster (Zuid-Holland). Dit exemplaar (dat ‘Flip’ werd gedoopt) woog 1,85 kg en heeft een schildlengte van 35 cm. Flip wordt momenteel verzorgd in het zeeaquarium van Sea Life in Scheveningen. Voorheen werd deze soort slechts vier keer in Nederland aangetroffen. Op 5 januari 2011 (de dag voor de Belgische vondst) werd een dood exemplaar opgeraapt op het strand van Le Touquet in Frankrijk.
In dezelfde periode werden ook andere oceanische organismen gemeld zoals enkele Bramen (Brama brama), Maanvissen (Mola mola) en een Trekkervis (Balistes carolinensis). Net als de Kemps zeeschildpadden worden deze vissoorten bij ons maar zelden waargenomen, meestal tijdens de winterperiode. Natuurpunt roept op om alle waarnemingen van Bramen aan de Belgische Kust zo gedetailleerd mogelijk (en bij hoge voorkeur fotografisch gedocumenteerd) te melden op www.waarnemingen.be.
Bron: Francis Kerckhof (BMM) en Koen Verschoore (Natuurpunt Westkust), met dank aan Edo Goverse (RAVON)