Liefdesperikelen in ijskoud zeewater

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON [land] op [publicatiedatum]

De afgelopen winterse periode heeft de kustwatertemperatuur flink doen dalen. Voor bijna alle dieren heeft dit tot gevolg dat het leven in een lagere versnelling terecht is gekomen. Voor de Zeedonderpadden is dit echter bij uitstek de periode om te paren, eitjes af te zetten en liefdevol hun einesten te bewaken tot de jonge Zeedonderpadjes midden in de winter uit het ei komen. Ondanks de kou hebben sportduikers enkele weken geleden in het Grevelingenmeer de eerste jonge Zeedonderpadjes al uit hun eitjes zien wegzwemmen.

In de Nederlandse kustwateren komen twee soorten Zeedonderpadden voor: de Gewone en de Groene zeedonderpad. Beide soorten gebruiken de winterperiode om zich voort te planten. De warme december- en januarimaand waren voor de Zeedonderpadden een goede periode om aan hun jaarlijkse voortplantingsactiviteiten te beginnen. Of het toen aan de relatief hoge watertemperatuur lag is moeilijk te zeggen, maar er zijn in die periode door sportduikers veel einesten in de Oosterschelde en het Grevelingenmeer aangetroffen.

Strategisch gezien is de winter voor de voortplanting van Zeedonderpadden een goede keuze. De vissen leggen hun eitjes in een grote kluit op de bodem van de kustwateren. Meestal wordt het einest tegen een oester of een steen geplakt. Het mannetje blijft het einest bewaken tegen predatoren totdat de eitjes uitkomen. Als de watertemperatuur laag is, zijn predatoren zoals krabben en anderen vissen nauwelijks actief en kost het de ouderdieren minder energie om de einesten te beschermen.

Deze winter zijn in december de eerste einesten al aangetroffen. Dat werden er in januari veel meer. Door de relatief hoge temperatuur ontwikkelden de embryo’s zich snel en in januari zijn door sportduikers in het Grevelingenmeer de eerste Zeedonderpadjes gezien die uit hun eitjes tevoorschijn kwamen en het koude zilte sop inzwommen.

Met de koudegolf van de afgelopen twee weken is de zeewatertemperatuur sterk gedaald. Zowel in het Grevelingenmeer als in de Oosterschelde is veel ijs gevormd. Daardoor zijn er de laatste weken niet veel waarnemingen uit onze kustwateren binnengekomen. Maar we mogen aannemen dat de liefdesrituelen van de Zeedonderpadden en de ontwikkeling van de jonge Zeedonderpadjes gewoon is doorgegaan. De snelheid waarmee de embryo’s zich de laatste weken hebben ontwikkeld zal wel wat langzamer zijn geweest. Maar de papa's Zeedonderpadden vinden dat niet zo erg en blijven gewoon een weekje langer bij hun ontwikkelend kroost waken. Slakdolven, Snotolven en Botervisjes zijn andere vissoorten die ook de winterperiode gebruiken om zich voort te planten. Onder water is de lente dus al lang begonnen. Voor ons komt hij er binnenkort aan.

Tekst en foto’s: Peter H. van Bragt, Stichting Anemoon.