Wie wil er nou geen getijgerde lijmspuiter in huis?

Bericht uitgegeven door EIS-Nederland op donderdag 24 november 2011

Er zullen maar weinig mensen zijn die zich iets bij een getijgerde lijmspuiter kunnen voorstellen. Toch bevindt deze soort zich in de directe nabijheid van veel mensen. Het betreft een alleraardigst spinnetje van zo’n drie tot zes millimeter groot dat een bijzondere lichaamsbouw en leefwijze heeft. De getijgerde lijmspuiter komt vrijwel alleen voor in gebouwen. Net als de andere binnenspinnen kun je de getijgerde lijmspuiter het hele jaar door tegenkomen, terwijl de meeste buitenspinnen zich de komende tijd niet vaak meer zullen laten zien.

De getijgerde lijmspuiter (Scytodes thoracica) is een spinnetje dat wel wat aan een tijger doet denken met zijn mooie gelige kleur en een patroon van zwarte vlekken en lijnen. Deze spin maakt geen web om prooien te vangen, maar gaat lopend op zoek naar kleine diertjes. Is er eenmaal een prooi in zicht, dan besluipt de lijmspuiter deze en spuugt er in een zigzag een kleverige en giftige spinselsubstantie over heen. Dit komt uit een opening bij het uiteinde van de gifklauw. Hierdoor kunnen prooien op een afstand van wel twee centimeter uitgeschakeld worden. De jager kan het diertje nu openbijten en leegzuigen. Onder de spinnen is het uniek dat er spinseldraadklieren in het kopborststuk aanwezig zijn en dat deze ook nog eens gecombineerd zijn met de gifklieren.

De spectaculaire sluip-en-spuit techniek wordt vooral ’s nachts uitgevoerd. Niet zelden is het trage spinnetje ook ’s ochtends nog wel aan te treffen als hij over de grond of het plafond terugloopt naar een schuilplaats. Slechts heel af en toe wandelt een getijgerde lijmspuiter naar buiten en is dan ook daar aan te treffen; hij blijft vaak wel in de buurt van een gebouw. Dit gebeurt alleen in de zomer, want anders is het te koud voor deze van oorsprong zuidelijke soort. Ook voor de eieren maakt deze soort overigens geen spinselwebje, zoals veel andere spinnen wel doen. Het vrouwtje draagt de eieren met zich mee, zoals op de onderstaande foto te zien is.

Er zijn trouwens nog veel meer spinnensoorten in onze huizen aanwezig, ook de grote trilspin (Pholcus phalangioides) en de gewone huisspin (Tegenaria atrica) ontbreken eigenlijk in geen enkel gebouw. Hiernaast is er nog een tiental spinnensoorten die voornamelijk in gebouwen voorkomt. Nu het kouder wordt en er zelfs al vriesnachten zijn, wordt het buiten steeds moeilijker om spinnen te zien. Ze gaan dood of verschuilen zich in hun overwinteringsplekjes. De spinnensoorten die in onze huizen leven hebben hier echter geen last van: zij kunnen het gehele jaar actief blijven omdat wij het binnen behagelijk maken voor mens en dier. Deze spinnen zijn uiterst nuttig, want ze verorberen allerlei andere onvermijdbare medebewoners, zodat wij minder last van ze hebben. Stekende muggen, hongerige tapijtkevers, zoemende bromvliegen, kledingetende motten, irritante fruitvliegjes, en behangaantastende papiervisjes, om er maar een paar te noemen. De getijgerde lijmspuiter is dus niet alleen een verschrikkelijk mooi diertje, maar ook nog eens nuttig; wie wil deze soort nou niet in huis hebben?

De getijgerde lijmspuiter is waarschijnlijk een zeer algemene soort in onze huizen. Ons beeld van de verspreiding is echter verre van compleet. Uit de Catalogus van de Nederlandse spinnen blijkt dat er zelfs nog geen gepubliceerde waarnemingen bestaan uit Groningen, Friesland, Flevoland, Zeeland en Noord-Brabant. Via de website Waarneming.nl is echter te zien dat de soort in sommige van deze provincies wel wordt waargenomen: helaas echter met nog maar zeer weinig vondsten. Om een goed beeld te krijgen of de getijgerde lijmspuiter echt overal voorkomt, zou het mooi zijn als iedereen eens op safari in eigen huis zou gaan en waarnemingen van de spinnensoort vergezeld van foto en adres door zou geven aan EIS-Nederland. Hopelijk kunnen we dan volgend jaar op natuurbericht een goed gevuld stippenkaartje publiceren.

Tekst: Jinze Noordijk, EIS-Nederland
Foto's: Dick Belgers