Massale bruidsvluchten van Zwartbruine wegmier
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie op [publicatiedatum]
Afgelopen zondag (26 juni) werden op verschillende plaatsen in Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Antwerpen grote mieren gemeld. Deze zaten plots in elke straat, op elke auto en, in sommige gevallen, ook in de slaapkamer. Het ging hier niet om exemplaren van de Gewone reuzenmier, zoals geopperd werd op www.waarnemingen.be. Neen, de grote mieren betroffen bevruchte koninginnen van de Zwartbruine wegmier.
De Zwartbruine wegmier (Lasius niger) moet wel de meest algemene mierensoort in Vlaanderen zijn. Ze is in zowat elke straat terug te vinden en wordt daarom ook wel ‘stoeptegelmier’ genoemd. Het is een typische cultuurvolger. In de voorzomer, zo rond eind juni, begin juli, worden massaal nieuwe koninginnen geboren. Ook mannetjes zullen rond die periode geproduceerd worden. Een nest kan zo tientallen nieuwe koninginnen en honderden mannetjes bevatten. Beide zijn ze gevleugeld.
Op een zwoele, windstille dag gebeurd het dan plots: de nesten scheurt open en alle mannetjes en nieuwe maagdelijke koninginnen laten zich meevoeren met de warme luchtstromingen. Ook omliggende nestkolonies geven op dat moment hun mannetjes en koninginnen vrij. Die voeren met z’n allen een gigantisch luchtballet uit waarbij miljoenen mieren elkaar hoog in de lucht treffen. Alleen de hoogst vliegende mannetjes krijgen de kans om te paren. Ook warme hellingen en heuveltoppen, zoals mijnterrils, kunnen als ‘rendez-vous’-plaats dienen.
De timing voor de zogenaamde ‘bruidsvluchten’ is cruciaal. Doordat verschillende nesten tegelijkertijd uitvliegen bestaat er een grotere kans dat koninginnen van het ene nest kunnen paren met mannetjes van een ander nest. Zo treedt genetische uitwisseling op. Vogels en kleine zoogdieren zijn er als de kippen bij om te profiteren van de massale schranspartij. De dikke, gevleugelde mieren zijn immers een echte lekkernij. Vooral kokmeeuwen, gierzwaluwen en spreeuwen kunnen buitelend in de lucht de mieren verschalken.
Na de ‘daad’ zullen de mannetjes snel terug naar beneden komen en sterven. De vrouwtjes volgen iets later. Zij bijten hun vleugels af en gaan op zoek naar nieuwe nestplaatsen. De mieren mikken voor hun bruidsvluchten écht op drukkend heet weer, wetend dat er nadien vaak een verkwikkend onweer volgt. ‘n Stevige plensbui zal er voor zorgen dat de anders ontoegankelijke bodem vochtig en poreuzer wordt. Een nieuwe nestgang is dan ook gemakkelijker te graven.
Het tijdstip van de bruidsvlucht is soortspecifiek. De bruidvluchten van de Zwartbruine wegmier zijn dit jaar iets vroeger dan anders, waarschijnlijk dankzij de aanhoudende droogte. Ook het massaal uitvliegen van mierennesten over een grote oppervlakte heeft te maken met dit warme voorjaar. Er zijn tot nu toe weinig zwoele dagen geweest die gevolgd werden door ‘n stevige onweersbui. De verschillende nesten zaten dus gewoon te wachten tot de omstandigheden helemaal juist waren. Massale bruidsvluchten van die soort zijn nog te verwachten tot begin september. Ook andere algemene soorten, zoals de Gele weidemier (Lasius flavus), zullen wellicht binnenkort uitvliegen en opnieuw voor een waar spektakel zorgen!
Meer info over mieren is te vinden op: http://formicidae.be/ en http://www.antforum.nl/
Tekst: Jens D'Haeseleer (Natuurpunt Studie)
Foto: Kris Verplaetse