De eerste zeldzaamheden van snelwegbermen gespot langs de A8

Bermen van snelwegen zijn weliswaar interessant voor een mycoloog, maar zeer gevaarlijk voor wandelaars. De meeste bermen van snelwegen en verkeerspleinen mogen niet worden betreden, behalve bijvoorbeeld voor onderhoudswerkzaamheden. Wil je toch zeldzame paddenstoelen zien, dan heb je een vergunning nodig. En natuurlijk zorg je voor goed zichtbare kleding voordat je de snelwegberm betreed! 

Er wordt van uitgegaan dat er niets of nauwelijks wat te vinden is in snelwegbermen, en dat is niet zo gek. Als het druk is en er staan files op de A8 staan, zijn er veel verstikkende uitlaatgassen. Piet Brouwer is degene die met zijn bootje de rotondes en snelwegbermen van de A8 verantwoord kan afzoeken naar paddenstoelen. Uiteraard niet tijdens de spits, maar tijdens de tussenliggende uren waagt hij het erop om naar de paddenstoelen van dit milieutype te gaan zoeken. Hij blijft in de bermen die zonder gevaar kunnen worden betreden.

Snelwegen, een groot kunstmatig milieutype

De A8 is in de jaren zestig van de vorige eeuw aangelegd met het kalkrijke zand dat vrijkwam door het graven van recreatieplasjes in met name de Zaanstreek. Om het landschap verder aan te kleden, werden er ook veel bomen in de bermen aangeplant. Vooral veel populieren, die momenteel tot een behoorlijk formaat zijn uitgegroeid en het snelweglandschap zijn gaan domineren. De bermen van deze snelwegen en verkeerspleinen worden niet tot nauwelijks betreden, waardoor de aangetroffen paddenstoelen er opvallend puntgaaf uitzien.

Zeldzame paddenstoelen

Al snel vond Piet de eerste exemplaren van de Geaderde kluifzwam (Helvella fusca) die op de Rode Lijst staat als 'ernstig bedreigd'. De Nonnenkapkluifzwam (Helvella spadicea, op de Rode Lijst als 'bedreigd') laat nog even op zich wachten, maar ongetwijfeld wordt het hier weer een nonnenkapfestival zoals voorgaande jaren.

De Geaderde kluifzwam staat op de Rode Lijst vanwege het zeer zeldzame voorkomen. Andere bijzondere paddenstoelen van dit milieu stonden er nu nog niet, maar onze ervaring zegt ons dat dit een kwestie van tijd zal zijn. De Geaderde kluifzwam leeft in symbiose met loofbomen, hoofdzakelijk Populier, op humeus kalkrijk zand.

De eerste Geaderde kluifzwammen langs de A8 vonden we op 19 mei 2012. De A8 is altijd de meest aangewezen locatie geweest voor de Geaderde kluifzwam. Ze zullen er voor deze datum ook al hebben gestaan, maar niemand kwam op het idee om de snelwegberm af te zoeken naar paddenstoelen. Door het inmiddels jarenlange onderzoek weten we nu dat er een heel scala aan bijzondere paddenstoelen te vinden is. 

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Beeld: Piet Brouwer; Nationale Databank Flora en Fauna