Zilvergrijze ridderzwammen bij de buurtsuper
Nederlandse Mycologische VerenigingVoor alle zekerheid werd toch maar de microscoop erbij gehaald en na determinatie bleek het inderdaad te gaan om een voor mij niet erg onbekende paddenstoel, namelijk de Zilvergrijze ridderzwam (Tricholoma scalpturatum). Overigens vermoedde ik dat al want de Zilvergrijze ridderzwam behoort tot een van de meest algemeen voorkomende ridderzwammen van Nederland. De soort wordt meestal tot in januari gevonden. Het meest bijzondere van deze vondst is natuurlijk de locatie midden in de stad, maar ook de datum van 30 januari is niet alledaags.
De Zilvergrijze ridderzwam werd in het verleden wel meer tot in januari gevonden, maar eind januari? De datum van onze vondst is opvallend en later in het jaar dan verwacht, en dus bijzonder. Het feit dat het in de stad een paar graden warmer is dan buiten de stad zal ook een rol van betekenis zijn. Over een paar weken komen waarschijnlijk de eerste voorjaarssoorten tevoorschijn, tenminste, als het weer niet verandert.
De toename van paddenstoelen in de winter zal met de klimaatverandering te maken hebben. Langzaam maar zeker begint de winter op een jaargetijde te lijken waarin een toenemend aantal paddenstoelensoorten zich blijkbaar thuis voelt. Wordt de zomer langzaam maar zeker ongeschikt voor veel paddenstoelensoorten? De toenemende extreme zomerse weersomstandigheden, te weten droog en te warm en dan weer extreem nat, zijn voor de meeste paddenstoelen niet echt ideaal.
Ridderzwammen, zuinig ermee!
De Zilvergrijze ridderzwam hoort tot het geslacht Tricholoma waartoe in Nederland circa veertig soorten behoren. De meeste Ridderzwammen zijn zeldzaam of gaan achteruit in hun voorkomen. Hierbij zal het veranderende klimaat en stikstof waarschijnlijk ook een belangrijke rol spelen. Ridderzwammen zijn stevige, stoere paddenstoelen met verhoudingsgewijs dikke, vaak enigszins gekromde stelen. Ze leven in symbiose met bomen.
De Zilvergrijze ridderzwam behoort tot de section Terrea waartoe alleen witte, grijze tot grijszwarte soorten behoren. De hoeden van 20 tot 70 millimeter zijn wollig schubbig tot glad en het vlees heeft geen gespen. De sporen zijn 5 tot 6 bij 3 tot 4 micrometer. Oude exemplaren worden langzaam geel, als eerste aan de lamel- en hoedranden. Later verkleurt de hele paddenstoel. De Zilvergrijze ridderzwam geurt sterk naar meel en smaakt meelachtig tot ranzig.
Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Piet Brouwer en Martijn Oud