Bewoners van de Molenwijk te Heerhugowaard getrakteerd op gratis champignons

De paddenstoelensoort die het meest wordt gekweekt en verhandeld in Nederland is ongetwijfeld de Gekweekte champignon (Agaricus bisporus). Voor de teelt van Gekweekte champignons wordt compost als voedingsbodem gebruikt. De compost wordt samengesteld uit paardenmest, kippenmest, stro en gips. Enige variatie in de samenstelling komt voor en is onder andere afhankelijk van de beschikbaarheid en de prijs van genoemde componenten. De compost wordt in de kweekbakken uitgespreid. Deze laag wordt vervolgens afgedekt met een laag die bestaat uit circa 80% veen, voornamelijk zwartveen en/of bolsterveen. Om de zuurgraad op peil te brengen wordt schuimaarde of mergel toegevoegd. Deze deklaag dient tevens als waterbuffer tijdens de teelt.

Na het enten van het broedsel (mycelium) vindt de eigenlijke kweek plaats die circa zes maanden kan duren. Als de productie van champignons terug loopt en het niet meer loont om op de oude compost door te kweken is deze onbruikbaar geworden. De oude compost ondergaat nu een warmtebehandeling, waarbij deze 8 uur op 65 graden Celsius wordt gehouden. Deze dure operatie op het eind van de teelt is voor de champignonteler van groot belang om de verspreiding van ziektes over het bedrijf tegen te gaan. Na deze behandeling wordt de compost onder de naam 'champost' verhandeld. Behalve een hoog gehalte aan organische stof bevat champost veel kalk. Beide componenten zijn niet alleen goed voor veel planten en struiken van plantsoenen, maar ook voor een aantal 'wilde' paddenstoelensoorten.

Pluk

Een aantal bewoners van de Molenwijk plukken de Gekweekte champignons om ze vervolgens te consumeren. Morele bezwaren en plukstandpunten spelen in dit geval geen enkele rol. De kans is echter reëel dat er na verloop van tijd andere paddenstoelen op de compost zullen verschijnen. Het kalkgehalte en het hoge gehalte aan organische stof van de gebruikte compost is hiervoor een goede voedingsbodem. Het is daarom voor de consumenten van belang om een Gekweekte champignon goed te herkennen.

Het massale verschijnen van Gekweekte champignons is niet helemaal te verklaren. Waarschijnlijk werd de compost voor de plantsoenen niet of onvoldoende verhit. Dat is voor een goede bemesting van de plantsoenen ook helemaal niet noodzakelijk. Het verschijnen van al die mooie champignons is voor iedereen die het kan waarderen helaas van tijdelijke aard. In de buitenlucht zal het verschijnen van al die Gekweekte champignons snel gaan afnemen naar meer natuurlijke proporties. Soms heb je er dan een jaartje bij dat er weer een paar staan.

Uiterlijk

De wetenschappelijke soortnaam 'bisporus' heeft de Gekweekte champignon (Agaricus bisporus) vanwege het bezit van tweesporige basidiën. Basidiën zijn de orgaantjes op de plaatjes waarop de sporen worden gevormd. De hoedkleur van deze soort is zeer variabel. In de variëteit bisporus is de hoed bruinschubbig en in de variëteit albidus is deze geheel wit. De witte steel bezit een vrij dikke, recht afstaande of opstijgende ring. De plaatjes zijn eerst roze, later donkerbruin.

De Gekweekte champignon is saproof, dat wil zeggen dat ze leeft van dood organisch materiaal. Ze wordt vooral op losse humeuze bodems en compost gevonden, soms op kleibodems in parken, tuinen en wegbermen en minder vaak in bossen. Het verspreidingskaartje laat zien dat Gekweekte champignons vooral in grote steden worden aangetroffen. Vooral van Amsterdam en omgeving, maar ook van steden als Den Haag, Rotterdam, Haarlem en dan vooral in de buitenwijken met veel perken en plantsoenen. In natuurgebieden is de Gekweekte champignon een stuk zeldzamer. Het toenemend gebruik van champignoncompost als grondverbeteraar in perken en plantsoenen van onze steden speelt hierbij een rol van betekenis.

Tekst en foto's: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging