Natuurjournaal 7 januari 2025

Als de temperatuur net onder het vriespunt komt en de luchtvochtigheid hoog is, dan kan er ijshaar ontstaan. In de loop van de week gaat de temperatuur weer naar beneden en kan dit verschijnsel optreden. IJshaar ziet eruit als een pluk spierwitte, wollige haartjes en wordt ook wel de baard van Koning Winter genoemd. Het ‘groeit’ altijd op hout. IJshaar ontstaat doordat water, afkomstig van schimmels, uit het hout naar buiten wordt geperst. Dat naar buiten geperste water bevriest direct en dan krijg je de haarachtige structuur. Het is teer en smelt dus heel erg snel. Wil je ijshaar zelf zien? De meeste kans maak je ’s ochtends, als de temperatuur nog onder nul is.

De ijsvogel is blij als het niet hard vriest. Zijn naam dankt hij aan zijn ijsblauwe kleur, want van vorst moet hij helemaal niets hebben. IJsvogels zijn afhankelijk van vis en het is lastig vissen als er ijs ligt. Sterker nog, als er lang ijs ligt zullen veel ijsvogels sterven van de honger. Om het verlies tijdens strenge winters te compenseren, kunnen ijsvogels in korte tijd veel jongen grootbrengen. In Nederland doen ze het goed. In de strenge winter van 2009 en 2010 gingen er veel dood, maar dankzij een betere waterkwaliteit, herstelde beekoevers en meer nestgelegenheid zijn ze inmiddels weer aardig opgekrabbeld.

Tekst: Ineke Radstaat, Nature Today
Foto's: Mike Hirschler, IVN; Joerg Mager, Saxifraga