Vlinderliefhebbers opgelet, er zijn enorm veel landkaartjes

Vanaf het extreem hete en droge jaar 2018 had het landkaartje het moeilijk. De waardplant brandnetel was blijkbaar te droog voor een goede ontwikkeling van de rupsen, en jaar in jaar uit bleef het kwakkelen. Ze waren er wel altijd, maar de aantallen bleven relatief laag. Ook de voorjaarsgeneratie dit jaar was niet echt groot en de zomergeneratie, terwijl het toch een heel nat voorjaar was, kwam ook nog niet echt lekker op gang. Dat is nu wel anders, want plaatselijk worden landkaartjes massaal gemeld. 100 hier, 75 daar en ook op de routes in het meetnet vlinders blijkt de soort veel voor te komen. Daar zien we bovendien dat de lijn nog steeds omhooggaat, dus dat er wellicht nog meer landkaartjes gaan verschijnen. Deze derde generatie vanaf eind augustus is een relatief nieuw verschijnsel, want vroeger, en dan hebben we het over een jaar of 30 tot 40 geleden, was het landkaartje een vlinder met twee generaties per jaar.

Het landkaartje is een bijzondere vlinder om meerdere redenen. Het is niet een vlinder die hier al lange tijd voorkomt. In de veertiger jaren van de vorige eeuw verschenen de eerste, en langzamerhand hebben ze heel Nederland bezet. Maar Groot-Brittannië bijvoorbeeld, is nog niet bereikt. Ondanks vele pogingen van Britten om de soort een handje te helpen, heeft deze nog steeds geen vaste voet gekregen aan de overkant van de Noordzee. Hier was het dus een vlinder die twee generaties had, en het bijzondere is dat deze er totaal anders uitzien, met name aan de bovenzijde. De voorjaarsgeneratie, die in april en mei vliegt, is oranje van kleur met wat donkere vlekken en lijnen. Uit de eitjes die de vrouwtjes van deze generatie afzetten, komen in de zomer uiteindelijk zwarte vlinders met een witte band over de vleugels. De derde generatie, die nu dus zo massaal aanwezig is, komt qua kleur overeen met de zwart-witte zomergeneratie, alleen is de witte band vaak wat meer crème gekleurd en niet zo helwit. De vlinders die nu vliegen, zullen zich de komende weken voortplanten en de poppen gaan de winter in, waaruit volgend voorjaar weer oranje landkaartjes tevoorschijn komen.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting
Grafiek: voorlopige data meetnet vlinders (NEM)