Vele duizenden rupsen van de dagpauwoog gemeld

De dagpauwoog, een bekende tuinvlinder, had een prima zomergeneratie. Half juli waren er in sommige tuinen wel tien of meer tegelijk aanwezig.

Overwinteren of niet?

Dagpauwogen hebben twee verschillende overlevingsstrategieën. Normaliter gaan de zomervlinders, na veel nectar te hebben gedronken in onze tuinen, op zoek naar een rustig plekje om daar weg te kruipen. Daar blijven ze de hele winter zitten, en pas in het voorjaar gaan ze zich voortplanten. Ook nu kregen we regelmatige meldingen van mensen die dagpauwogen in hun schuur of op zolder vonden. Deze komen misschien nog wel een enkele keer tevoorschijn om te snoepen van nectar uit bloeiende planten, maar ze gaan niet op zoek naar een partner en planten zich dit jaar niet meer voort.

Andere dagpauwogen volgen een andere strategie en hebben zich deze zomer nogmaals voortgeplant. Mannetjes hadden een territorium en hebben vrouwtjes uitgenodigd om te paren. Vrouwtjes zetten, na die paring, massaal eitjes af op brandnetel, de plant waarop de rupsen zijn gespecialiseerd. De eitjes zijn in de tweede helft van juli uitgekomen. Juist nu vallen de 'rupsennesten' sterk op, omdat het gaat om groepen van tien, twintig tot soms wel tweehonderd rupsen bij elkaar. Inmiddels zijn die rupsen ook al enkele centimeters groot.

Nog meer dagpauwogen in september?

In de meeste jaren kiezen dagpauwogen voor de eerste strategie (vroeg in rust gaan). Dan zie je in de nazomer alleen overwinteraars, die af en toe tevoorschijn komen om te drinken. Vorig jaar, in 2023, was er echter ook een grote extra generatie eind augustus en begin september. Die was zelfs veel groter dan de zomergeneratie in dat jaar. In 2024 was er juist een erg grote zomergeneratie, en het is boeiend om te zien of er nu een nog groter aantal dagpauwogen zal rondvliegen in september.

Afhankelijk van beheer

De aantallen die nog komen, zijn mede afhankelijk van het beheer van de randen, waar al die rupsen zitten. Als deze nu en in de komende week gemaaid worden, gaan er heel veel rupsen dood. Als het maaien een week of vier tot vijf kan worden uitgesteld, zijn de rupsen verpopt en zijn de dagpauwogen voor een groot deel al uit de pop gekomen. Het kan goed zijn om van plekken waar je erg veel rupsen vindt, uit te zoeken wie daar het beheer doet. Is dat de gemeente, dan kun je de groendienst vragen om het maaien in ieder geval een maandje uit te stellen. Soms zal dat, om allerlei redenen, niet gaan. Aan de andere kant: als de beheerder niet weet dat er rupsen zitten, dan kan hij er ook geen rekening mee houden. Er zijn gelukkig voorbeelden dat het contact met de gemeente prima resultaat opleverde.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting
Grafieken: Voorlopige resultaten meetnet vlinders (NEM)