Tropische regenwouden verliezen wereldwijd hun veerkracht

Naturalis Biodiversity Center
17-FEB-2024 - Tropische regenbossen zoals de Amazone en het Atlantische Woud in Brazilië herbergen een schat aan biodiversiteit, maar naderen wereldwijd een kantelpunt. Nieuwe studies voorspellen een drastische achteruitgang van de bossen, die sneller gaat dan gedacht.

Een internationaal team van onderzoekers, waaronder bomenexpert Hans ter Steege verbonden aan de Universiteit Utrecht en Naturalis Biodiversity Center, heeft inzichtelijk gemaakt wat de status is van tropische bossen wereldwijd. Ze hebben achterhaald welke boomsoorten je vindt in tropische regenwouden, wat hun verspreiding en verdeling is, en ze hebben daar nieuwe berekeningen op losgelaten. De resultaten laten zien dat de tropische regenwouden wereldwijd sneller achteruithollen dan eerst werd gedacht.

Tropische bossen zoals in Afrika, Amazonië en Zuidoost-Azië herbergen een schat aan biodiversiteit. Hoe kan dat? Een groot onderzoeksteam, waarvan Ter Steege deel uitmaakte, kwam tot de ontdekking dat al deze bossen voor de helft bestaan uit slechts een klein aantal algemene soorten. Hoewel de onderzoekers niet precies begrijpen hoe deze verdeling kon ontstaan, zorgt het er wel voor dat ze de soortenrijkdom van de bossen nu beter begrijpen en kunnen beschermen. 

Hans ter Steege

Atlantisch Regenwoud

En dat die bescherming hard nodig blijft, bewijst een studie in Science waaraan Ter Steege heeft meegewerkt. Het onderzoek laat zien dat slechts 15 procent van het Atlantisch Regenwoud in Brazilië nog bestaat. De rest is gekapt en beschadigd geraakt door de grote bevolkingsdruk en ontbossing die het land kent. "Hierdoor is meer dan 80 procent van de boomsoorten die uniek zijn voor het Atlantisch Regenwoud in Brazilië met uitsterven bedreigd", vertelt hoofdonderzoeker Renato Lima, verbonden aan de Piracicaba-campus van de Universiteit van São Paulo en gastonderzoeker bij Naturalis.

Uniek aan hun berekeningen was dat ze hierin ook de populatiegrootte van de boomsoorten meenamen, waardoor ze ontdekten dat veel meer soorten bedreigd zijn dan eerst werd gedacht. "Bijna vijfduizend boomsoorten die voorkomen in het Atlantische Regenwoud zijn met uitsterven bedreigd", vertelt Lima. "En onze prognoses suggereren dat dit ook voor andere locaties geldt." Met de nieuwe rekenmodellen kan nu op grote schaal de mate van bedreiging van duizenden soorten tegelijk worden beoordeeld. Daarmee toont het team aan dat tussen de 35 en 50 procent van de boomsoorten op aarde door ontbossing wordt bedreigd.

Regenwouden herbergen een schat aan biodiversiteit

De rek is eruit

Doordat er geen rekening is gehouden met toekomstige bedreigingen, zoals klimaatverandering, onderschatten de uitkomsten de werkelijke situatie. Doe je dat wel, dan zijn de cijfers nog dramatischer. Dit bewijst een studie in Nature, die veranderingen in het Amazonegebied onderzocht. Het laat zien dat de rek eruit is bij de ooit zo veerkrachtige bossen van de Amazone, waardoor ze op een gevaarlijk kantelpunt dreigen te komen.

"We schatten dat in 2050 zo’n 10 tot 47 procent van de bossen in het Amazonegebied aan zo veel verstoringen is blootgesteld, dat het huidige ecosysteem in zal storten en de lokale klimaatverandering nog dramatischer toeneemt", legt Ter Steege uit. "Het regenwoud zal dan veranderen in beschadigde stukjes bos waar voornamelijk een enkele soort domineert, zoals bamboe, of in een kale savanne van wit zand."

 Wit zand in de centrale amazone

De onderzoekers benadrukken met deze resultaten de noodzaak om op wereldwijde schaal de uitstoot van broeikasgassen en ontbossing te stoppen. Ter Steege: "Alleen zo kunnen we de opwarming van de aarde beperken en de achteruitgang van deze tropische regenwouden wereldwijd een halt toeroepen."

Meer informatie

Tekst: Naturalis Biodiversity Center
Beeld: Anderson Kassner-Filho; Naturalis Biodiversity Center; Hans ter Steege

  

  

Laatste berichten

Zie ook