Nachtvlinderjaar 2023, matig jaar met veel trekvlinders

We kunnen tegenwoordig beter de vinger aan de pols houden van de nachtvlinders, omdat het meetnet nachtvlinders inmiddels al meer dan 1200 meetpunten heeft en er ook al tien jaar wordt geteld. Het voordeel is dat via het meetnet de waarnemingen systematisch en steeds op dezelfde manier worden verzameld, waardoor je er betere conclusies uit kunt trekken. 2023 begon heel redelijk en in maart waren er goede vangsten. Topper was de kleine voorjaarsuil, die op 156 meetpunten werd gevonden met in totaal 4194 exemplaren! De maanden april en mei waren daarentegen ronduit teleurstellend. Er werden veel minder nachtvlinders gevangen dan de voorgaande jaren. Dit komt helemaal overeen met de dagvlinders die ook in het voorjaar erg weinig aanwezig waren. Wel waren er enorm veel groene eikenbladrollers. Op ruim 220 meetpunten werden er samen meer dan 20.000 gevangen!

Trekvlinders

2023 was wel een erg goed jaar voor de trekvlinders onder de motten. Soorten die deze piek veroorzaakten waren bijvoorbeeld het blauw weeskind, getekende gamma-uil, grote worteluil en katoendaguil. De meest opvallende soort is misschien wel de zuidelijke grasuil. Deze soort had in 2006 en 2007 piekjaren met enkele tientallen exemplaren. Maar de jaren daarna werden er slechts enkele exemplaren gezien, vooral langs de kust in het zuiden van het land. In 2021 werden er voor het eerst honderden exemplaren waargenomen, en dit jaar zelfs duizenden, verspreid door het hele land. Op sommige avonden was dit zelfs de meest algemene nachtvlinder in de val. Naast de algemene trekvlinders die de meeste nachtvlinderaars wel zijn opgevallen, waren er dit jaar ook uitzonderlijk veel trekvlinders die we normaal bijna nooit zien. Zo werd het zuidelijk eikenuiltje pas in 2020 voor het eerst in Nederland waargenomen en was er in 2023 ook weer een waarneming. In 2020 werd ook voor het eerst een sierlijke haarbos voor ons land waargenomen en in 2023 werden er maar liefst 12 exemplaren gevangen, waarbij één waarnemer er zelfs drie op één avond in zijn LedEmmers had.

Tekst: Jurriën van Deijk en Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Rik Wever (leadfoto: blauw weeskind); Ab Baas; Jurriën van Deijk; Kars Veling