Waan je wandelend bij Wemeldinge in het jaar 1150

Lage dijkjes op begroeide schorren

Tegenwoordig wonen we in Nederland veilig achter hele hoge dijken. Dat is niet altijd zo geweest. Voor het jaar 1200 woonden de Zeeuwen gewoon op het schor, het met vegetatie begroeide deel van Zeeland waar het zeewater dagelijks overheen stroomde. “Men woonde toen achter slechts anderhalve meter hoge dijken op de hogere delen van het schor”, zegt Prof. Johan van de Koppel, ruimtelijk ecoloog aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, en maker van de historische VR-route. “De perceptie van gevaar was toen heel anders. Om je te beschermen tegen de zee bouwde je een dijkje waar je nog met gemak overheenheen kon kijken. Om je te beschermen tegen bandieten en kwaadwillende legers bouwde je een tien meter hoge heuvel met daarop nog eens een toren, een zogenaamd mottekasteel. Nu bouwen we juist tien meter hoge dijken, en een vesting bouwen tegen bandieten hoeft niet meer. De zee en het getij waren toen veel minder bedreigend, omdat de uitgestrekte schorrenlandschappen dit gevaar beteugelden. De planten dempten het getij.”

Reconstructie van het landschap

“Hoe de Zeeuwen leefden in het meer verre verleden is voor veel mensen iets onbekends”, gaat Van de Koppel verder. "Vandaar dat we deze VR-route opgezet hebben. Daarmee willen we een blik bieden op het verleden, op een tijd waarin waterwegen waarschijnlijk belangrijke transport-aders waren en trotse mottekastelen ver uittorenden boven kleine dorpjes die gelegen waren op terpen."

“Deze terpen liggen er nog steeds, de huidige kerk staat er bovenop”, zegt Bas Chamuleau, historisch geïnteresseerde bewoner van Kapelle. “Na uitgebreid onderzoek waarbij verscheidene hoogleraren betrokken waren, hebben we een zo goed mogelijke reconstructie van het gebied gemaakt”, gaat Bas verder. ''Je weet het natuurlijk nooit zeker, maar op basis van historische en geologische bronnen zijn we tot de huidige landschapsreconstructie gekomen. Men boerde gewoon op het schor, op de hoge delen. Er werden kleine terpen opgeworpen met plaggen vanuit het schor, en daar werd een eenvoudige boerderij op gezet, gebouwd van klei en stro.''

Wisselwerking

“Door deze route en de 3D-beelden wordt op eigentijdse wijze een inkijk in het verleden van Wemeldinge en van het landschap gegeven”, zegt Walter Jonkers, coördinator van het aspirant UNESCO Geopark Schelde Delta. “Hoe de wisselwerking van geologische processen en menselijk handelen het Zeeuwse landschap heeft gevormd, dat is een centraal thema van het Geopark. Als je de 3D-beelden tijdens het wandelen van de route bekijkt, val je echt van de ene verbazing in de andere. Onvoorstelbaar dat onze verre voorouders op deze wijze in dit gebied leefden dat zo anders was dan nu!"

Meer informatie

• De VR-route start je via Wemeldinge 1150 AD op Zeeuwsetijdreis.nl. Je kan de route bekijken tijdens een wandeling door het gebied. Of je kan thuis op je computer een virtuele reis door Wemeldinge maken.

Tekst en afbeeldingen: NIOZ