Natuurjournaal 25 november 2023

In de aren van allerlei soorten grassen groeit moederkoren in de nazomer tot de winter. Deze zwarte tot donkerpurperen sikkels kom je tegenwoordig in verbouwde granen niet veel meer tegen, maar nog wel in de natuur. Moederkoren is een schimmel. Het werd vroeger in kleine dosis gebruikt door vroedvrouwen om weeën op te wekken. Vandaar de naam. Daartegenover geldt dat het in te grote dosis giftig is en dat het (te)vroeggeboortes kan veroorzaken en zelfs de dood tot gevolg kan hebben. De zwarte sikkels die in de plant groeien, zijn een steriel deel van de schimmel. Als ze op de grond vallen, kunnen er heel kleine paddenstoeltjes uit groeien, maar die vind je zelden. Verschillende grassoorten hebben een eigen moederkoren. Op de foto zie je het pijpestrootjemoederkoren. Dat is nu overal te vinden in pijpestrootje, en dat hebben we genoeg in Nederland.

In tuinen en parken kun je nu elke dag merels zien rondscharrelen. Ze zoeken naar een dikke worm of een ander beestje of op de grond gevallen fruit. De mannetjes en vrouwtjes zijn makkelijk uit elkaar te houden. De vrouwen hebben een bruin kleed met wat streepjes op de borst; de mannen zijn egaal zwart en hebben een gele snavel. Maar als je goed kijkt, zie je dat niet álle zwarte merels een gele snavel hebben. Dat zijn merels die dit jaar uit het ei zijn gekomen. Hun snavel is nog niet geel, en ook de gele oogring is nog wat dof. Ze hebben ook niet helemaal zwarte vleugels: de vliegveren hebben ze na de zomer namelijk niet geruid. In dit (Engelse) filmpje, zie je hoe een jonge merel in één jaar van veren verandert.

Tekst: Mike Hirschler, IVN en Nienke Lameris, Nature Today
Foto’s: Mike Hirschler; Helen Commandeur, Waarneming.nl