Verbetering natuurkwaliteit heidegebied Maatschappij van Weldadigheid

De Maatschappij van Weldadigheid, dat sinds de Unesco-status een veelvoud aan bezoekers ontvangt, heeft ongeveer 1300 hectare grond in bezit. Dit is verdeeld over verschillende terreinen en landgoederen. Naast het cultureel erfgoed en het nieuwe bezoekerscentrum is er bos, heide, natuur en landbouwgrond. Bosgroep Noord-Oost Nederland ondersteunt de Maatschappij bij het beheer van de verschillende bos- en natuurterreinen. Zo ook bij de natuurherstelmaatregelen in het Zuiderbos, een heideterrein dat onderdeel is van landgoed Boschoord, gelegen in de gemeente Westerveld. De Maatschappij van Weldadigheid, Bosgroep Noord-Oost Nederland en Landschapsbeheer Drenthe trekken hierbij samen op.

Van productiebos met naaldhout naar heide

Jacob Kruijer, beheerder bij de Maatschappij, is enthousiast over de veranderingen: “Voorheen bestond dit gebied grotendeels uit matig groeiend naaldbos, voor productiedoeleinden. Deze monocultuur voegde niet veel toe wat betreft biodiversiteit en bleek vatbaar voor droogte en aantastingen. Daarom is het aangetaste bos voor een groot deel verwijderd.”
Na de kap is er geplagd en gechopperd en zijn sloten verondiept om water vast te houden. Daarmee werd verdroging van het terrein tegengegaan. Jacob: “Als straks de stobben van de vroegere bomen zijn verwijderd, kunnen we ook op die plekken chopperen, oftewel ondiep plaggen. Vervolgens kan de bestaande heide zich verder ontwikkelen en uitbreiden.”

Schapen voorkomen vergrassing en verbossing

Speciale heideschapen, ruim driehonderd stuks, helpen de vergrassing en verbossing van het terrein jaarrond tegen te gaan. Jacob vult aan: “Daarvoor is wel wolfwerende afrastering nodig, zodat de schapen rustig kunnen grazen. Want de wolf komt hier ook voor, we zijn nu zelfs bezig met de aanschaf van een nachtkraal. Landschapsbeheer Drenthe is verantwoordelijk voor het heidebeheer en coördineert de begrazing. Door deze schapenbegrazing, een vriendelijke beheermethode, kan kwetsbare flora zich uitbreiden.”

Veentjes opgeschoond

De veentjes die aanwezig zijn op het terrein, hadden te lijden onder een teveel aan opslag en groeiden dicht. Door ze op te schonen, kregen bijzondere planten en diersoorten weer ruimte en werd hier ook verdroging van het veenpakket tegen gegaan. Door rondom de veentjes te maaien, ontstaat een open vegetatiestructuur. Dat stimuleert migratie van soorten.

Poelen voor de kamsalamander

Jacob: “Met de verschillende herstelmaatregelen proberen we te voorkomen dat bijzondere planten en diersoorten verdwijnen. Een van die soorten is de kamsalamander: een kwetsbare soort. Voor deze salamander zijn verschillende poelen aangelegd op het terrein. Het poelennetwerk vergroot het leefgebied waar de kamsalamanders zich voortplanten. 
Financiering van dergelijke natuurherstelmaatregelen en de afrastering is wel een uitdaging. Daarom doen we onder andere mee met regelingen zoals de SKNL, een subsidie voor kwaliteitsimpuls van natuur. De Bosgroep helpt ons met die subsidieaanvragen. Zo ook bij dit project, waarvoor ze eerst de plannen hebben gemaakt en ten slotte de aanbestedingen en het toezicht hebben verzorgd. ”

Lange adem

“Met al deze maatregelen samen hopen we dat we straks een robuust heideterrein hebben”, vervolgt Jacob. “Je hebt wel een lange adem nodig, het duurt even voordat heide aanslaat op de nieuwe plekken. En vergrassing duurt voort. Met de stikstofdepositie, klimaatveranderingen en de komst van de wolf blijven ook hier genoeg uitdagingen.”

Tekst en foto's: Bosgroepen (leadfoto: één van de aangelegde poelen in het gebied)