Landschapsecologische systeemanalyse van sprengengebied de Motketel

De Motketel staat bekend om zijn uitgebreide stelsel aan sprengen en beken. Bovendien zijn natuurwaarden, waaronder bijzondere macrofauna, cultuurhistorische waarden én landschappelijke waarden hier zeer nauw met elkaar verweven. Een onderzoek naar alle drie de aspecten is dus van belang. Daarvoor vliegen we expertise in vanuit een aantal disciplines, om gezamenlijk tot een landschapsecologische systeemanalyse (LESA) van het gebied te komen.

Grondradaronderzoek en handboringen geven inzicht in bodemprofielen

Dankzij grondradaronderzoek van Medusa Explorations weten we nu hoe de ondergrond langs een aantal lijnen door het plangebied tot tien meter diepte globaal is opgebouwd (figuur hierboven). Met aanvullende handmatige boringen tot twee à drie meter diepte, uitgevoerd door ecologen van de Bosgroep, is meer in detail in beeld gebracht hoe de bodem is opgebouwd. De bodemprofielen geven aanwijzingen hoe het landschap is gevormd en welke veranderingen er hebben plaatsgevonden in het watersysteem. Zijn er bijvoorbeeld slecht doorlatende lagen aanwezig in de ondergrond, en werken die sturend op het grondwatersysteem?

Zeldzame slijkvlieg en kokerjuffer in sprengen en beken

Door waterstanden te meten in sprengen en boorgaten, en te kijken naar peilbuisgegevens, vergaren we informatie over het huidige watersysteem. Metingen van de zuurgraad (pH) laten zien hoe de sprengen van elkaar verschillen. Onderzoekcentrum B-WARE doet meer gedetailleerd onderzoek naar de waterkwaliteit en Wageningen University & Research bekijkt de macrofauna in de sprengen en beken. We weten in ieder geval dat er populaties van de zeer zeldzame slijkvlieg Sialis fuligonosa en de zeldzame kokerjuffer Sericostoma personatum voorkomen.

Onderzoeksresultaten naar verschillende belanghebbenden

Het onderzoek is volop bezig. De eerste resultaten worden eind van het jaar besproken met de klankbordgroep bestaande uit Kroondomein Het Loo, Waterschap Vallei & Veluwe, de Bekenstichting en Provincie Gelderland. In het voorjaar van 2024 volgt de oplevering van de rapportage met de resultaten.

Bij landschappelijke uitdagingen of vraagstukken moeten we soms terug naar de bron, en een landschap goed 'lezen' om een oplossing te vinden. Een landschapsecologische systeemanalyse helpt daarbij. Met de resultaten van deze specifieke LESA kunnen we gezamenlijk zorgen voor een toekomstbestendige Motketel; een uniek sprengengebied én een thuis voor bijzondere soorten.

Tekst en foto’s: Bosgroepen (leadfoto: sprengen met roestrood water door ijzer)