Herstart voor natuurontwikkeling in de Elster Buitenwaarden is een feit

De werkzaamheden om de natuur te versterken in het Natura 2000-gebied de Elster Buitenwaarden zijn gestart. Of beter gezegd, herstart. Ruim vier jaar geleden moesten de werkzaamheden door PFAS-problematiek worden stilgelegd. Maar daar is nu verandering in gekomen. De samenwerkende partners hebben met bewoners die langs het gebied wonen het startsein gegeven om de werkzaamheden af te maken. De Elster Buitenwaarden kan zich daarna met goed beheer ontwikkelen tot een leefgebied voor meer verschillende dieren en planten die daar van nature thuishoren.

Natuurmaatregelen

De Elster Buitenwaarden bestaan uit een open uiterwaard langs de Nederrijn in de gemeente Rhenen, tussen de Palmerswaard en de Amerongse Bovenpolder. Het is een open uiterwaard met in het midden een diepe zandwinplas. Door het gebied loopt een oude riviergeul. Die is zichtbaar als een smalle sloot. De uiterwaard grenst aan de stuwwal en heeft daardoor een unieke ligging. De natuurwaarden van dit Natura 2000-gebied zijn op dit moment beperkt. Door een aantal inrichtingsmaatregelen uit te voeren, passend bij de bodem en de locatie, worden de natuurwaarden verbeterd.

Blauwborst en bittervoorn

Hierdoor kunnen bloemrijke graslanden, natte hooilanden met geulen en moerasgebieden tot ontwikkeling komen. Dat trekt veel (zeldzame) vogelsoorten aan die de Elster Buitenwaarden als broed- en foerageerplek gaan gebruiken, waaronder de de roerdomp, porseleinhoen, blauwborst en waterral. Ook zorgt het voor meer soorten vissen in het water, zoals de bittervoorn. Met de aanpassingen gaat het gebied voldoen aan de doelstellingen van Natura 2000, Natuurnetwerk Nederland (NNN) en Kaderrichtlijn Water (KRW). Om de natuur te kunnen beleven en ook voldoende rust te geven, komt er een struinpad door de uiterwaard.

Verbinden van natuurgebieden

De provincie Utrecht zorgt met dit natuurgebied voor een verbinding met de natuurgebieden Plantage Willem III en de Utrechtse Heuvelrug. Het is daarmee een aanvulling op het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Dat netwerk moet natuurgebieden onderling beter met elkaar verbinden zodat planten en dieren zich beter van het ene naar het andere gebied kunnen verplaatsen. De nieuw ingerichte Elster Buitenwaarden vormen een belangrijke netwerkschakel voor vele planten en dierensoorten die van nature in het rivierengebied thuishoren.

Wensen van inwoners

De provincie heeft de inwoners die langs de uiterwaard wonen gedurende het project geïnformeerd en betrokken bij het inrichtingsplan. Bewoners hebben hun ideeën en wensen kunnen delen. Eén van de wensen is om de begroeiing in het gebied laag te houden zodat het wijde, open landschap behouden blijft. Dit is in het ontwerp meegenomen: er worden struiken en bloemrijke graslanden aangelegd. Gedurende de uitvoering houden de provincie Utrecht en aannemersbedrijf Vissers Ploegmakers contact met de aanwonenden.

Samenwerking

De gebiedspartners, Rijkswaterstaat, Utrechts Landschap, gemeente Rhenen en provincie Utrecht werken sinds 2015 samen aan een duurzaam en toekomstbestendig plan voor de Elster Buitenwaarden. In 2019 is het plan al in uitvoering gegaan, maar zijn de werkzaamheden voortijdig stilgelegd vanwege PFAS-problematiek. Rijkswaterstaat en de provincie Utrecht hebben het plan hierop aangepast. Aannemersbedrijf Vissers Ploegmakers kan nu daadwerkelijk de werkzaamheden herstarten. De planning is dat ze hier eind 2023 klaar mee zijn. Het gebied wordt dan overgedragen aan een natuurbeheerder, die ervoor zorgt dat de natuur zich verder kan gaan ontwikkelen tot een uniek uiterwaardenlandschap.

Meer informatie

• Lees meer op de website van provincie Utrecht.
• Ook op Samenwerken aan Riviernatuur staat meer informatie over de Elster Buitenwaarden.

Tekst en foto's: provincie Utrecht (leadfoto: de Elster Buitenwaarden)